Bota është futur në një epokë të re të kaosit. Lëkundja e politikës së Amerikës ndaj Sirisë atë tregon. Në të vërtetë, trashëgimia e hidhur e pushtimit të Irakut dhe Afganistanit , dhe kriza ekonomike e vitit 2008, kanë bërë që Shtetet e Bashkuara jo vetëm që ngurrojnë të përdorin forcën ushtarake, madje edhe atëherë kur kanë kapërcyer “vijat e kuqe, por me sa duket i gatshëm për të ndërmarrë ndonjë peshë të rëndë për të ruajtur pozicionin e saj udhëheqës në mbarë botën…
Por në qoftë se Amerika nuk është më i gatshëm për të udhëhequr, kush do të marrë vendin e saj? Udhëheqësit e Kinës kanë demonstruar mungesën e tyre të interesit në një udhëheqës aktiv global, duke refuzuar haptaz thirrjet për t’u bërë një “aksionar përgjegjës” në sistemet ndërkombëtare politike dhe ekonomike.
Ndërkohë, ndërsa Rusia mund të dëshirojë të mbajë shpresën se ajo është një fuqi botërore, duket se kohët e fundit kryesisht është e interesuar në parandalimin e SHBA kurdo që të jetë e mundur – akoma edhe kur nuk i shërben interesave të afatgjata të saja. Dhe Evropa ka shumë probleme të brendshme për të marrë një rol të fortë udhëheqje në çështjet globale. Nuk është për t’u habitur që kjo mungesë e lidershipit e ka dëmtuar rëndë efektivitetin e institucioneve ndërkombëtare, e cila është konfirmuar nga reagimi i paefektshëm të Këshillit të Sigurimit të OKB-së mbi krizën në siri dhe dështimit të raundit të tanishëm të negociatave në Organizatën Botërore të Tregtisë.
Nën këto kushte, SHBA dhe Kina – të vetmit kandidatë të zbatueshëm për udhëheqjen globale – duhet të arrijnë një kompromis të madh për të pajtuar interesat themelore, dhe pastaj të veprojmë së bashku për sigurimin dhe mbrojtjen e të mirave publike globale. Vetëm duke stabilizuar bashkëpunimin dynshëm në mardhënie bilateral Kino-Amerikane mund të arrijë një sistem global që mbështet paqen dhe prosperitetin e përbashkët. Një kompromis i tillë do të duhet të fillojë me një përpjekje të përbashkët nga ana e SHBA për të rritur rolin e Kinës në institucionet financiare ndërkombëtare si Fondi Monetar Ndërkombëtar, Bankës Botërore dhe Organizatës Botërore të Tregtisë.
Çfarë me të vërtetë bota ka nevojë është një bashkëpunim i plotë ekonomik midis SHBA dhe Kina. Por kjo do të jetë e pamundur, përveç nëse Kina njohin SHBA si një partner të barabartë – jo vetëm ritorika, pasi SHBA mban një avantazh të rëndësishëm ushtarak mbi Kinë, Amerika mund të mbështesë një bashkëpunim të tillë pa shkaktuar rreziqe serioze për sigurinë e saj. Ironia është se superioriteti ushtarak mund të dobësojë vullnetin e liderëve të SHBA për të bërë një lloj tërheqje, sidomos në çështjet e sigurisë, të cilat do të kërkojnë një partneritet të barabartë. Por edhe atëherë, ata mund të bëjnë rregullimet e nevojshme, pa kompromentuar interesat e sigurisë së SHBA.
Në këmbim të këtyre ndryshimeve në politikën e SHBA do të jetë një angazhim nga Kina për të respektuar dhe mbrojtur një grup të rregullave ndërkombëtare, parimet dhe institucionet, të krijuara kryesisht pa pjesëmarrjen e saj. Ndërsa rritja e shpejtë e PBB-së Kinës në vitin 1979 do të kishte qenë e pamundur pa përpjekjet e Amerikës për të krijuar një rregull të hapur botëror, liderët kinezë nuk do të kenë të vështirë të përtypin këtë pilulë.
Kasandrat shpesh evokojnë luftërat që pasuan lindjen e Gjermanisë perandorake si një paralele historike për marrëdhëniet kino-amerikane sot. Por një shembull i mirë – në të cilin një hegjemon globale është në përputhje me një fuqi në rritje – mund të jetë pranimi nga ana e Mbretërisë së Bashkuar të rritjes së Amerikës. Në këtë kohë, ndërsa udhëheqësit e Kinës përcaktojnë rolin global të vendit, do duhet të kenë parasysh suksesin e qasjes së Mbretërisë së Bashkuar – si dhe dështimin e diplomacisë arrogante të Gjermanisë perandorake.
* Giang Gioun – Quan është një ish ministër i jashtëm i Koresë së Jugut dhe profesor i marrëdhënieve ndërkombëtare në Universitetin Kombëtar në Seul