Një hulumtim i përbashkët “Sa afër dhe aq larg”: Për herë të parë një studim paralel, tendencave sociale në Greqi dhe Shqipëri sjell perceptimet diametralisht të kundërta të opinionit publik në të dy vendet.
Ditën epremte 20/12/2013 në orën 10:00, është bërë një veprimtari për marrëdhëniet greko-shqiptare të organizuara nga Programi Evropa Juglindore të i Institutit ELIAMEP, i Institutit Shqiptar për Studime Ndërkombëtare (AIIS)si dhe Zyra e Athinës të Fondacionit të FriedrichEbert.
Veprimtaria paraqiti rezultatet e dy sondazheve paralele të opinionit publik të kryera në Greqi dhe në Shqipëri, duke hulumtuar qëndrimet dhe perceptimet e qytetarëve grekë për Shqipërinë dhe shqiptarët dhe anasjelltas, imazhin dhe perceptimet e qytetarëve shqiptarë për Greqinë dhe grekët për Shqipërinë. Kjo është hera e parë ku dualën në mënyrë paralele tendencat në opinionin publik në të dy vendet, sondazhi i kryer në Greqi nga kompania çështjes Publik në emër të ELIAMEP në nëntor 2013.
Kreu i Programit ELIAMEP i Evropës Juglindore z. John Armakolas pas këtij studimi ka komentuar se : “Anketa tregon se pavarësisht lidhjes ngushtë ekonomik dhe social midis dy vendeve qëndrimet negative dhe stereotipet e një shoqërie në një tjetër është veçanërisht i fortë. Me gjithë progresin e bërë në vitet e fundit në marrëdhëniet diplomatike e politike mes dy vendeve duket të jetë një nevojë e madhe për të përmirësuar klimën në fushën shoqërore. Karakteristike është se edhe në zonat ku roli pozitiv i Greqisë është e padiskutueshme (p.sh. mbështetja e procesit të integrimit të Shqipërisë në BE, veprimtaria e investimeve greke në Shqipëri dhe gjetiu) ndikimi pozitiv i vendit tonë nuk duket të jetë njohur apo kuptuar në shtetin fqinj. ”
Drejtori i Përgjithshëm i ELIAMEP Dr. Thanos Ntokos shton: “Këto rezultate theksojnë nevojën për të rishikuar dhe për të forcuar rolin e diplomacisë greke në Shqipëri. Ne shpresojmë se iniciativa e ELIAMEP Program i Evropës Juglindore për kryerjen e studimit paralele të opinionin publik në të dy vendet do të kontribuojnë në debatin publik, për të ripërcaktuar rolin politik dhe ekonomik të Greqisë në Ballkan. ”
Ne paraqesim më poshtë disa nga rezultatet kryesore të të dy sondazheve të opinionit publik, shumë prej të cilave perceptohen lehtë si perceptime diametralisht të kundërta të të dy bashkësive mbi çështjet kyçe lidhur me marrëdhëniet mes dy vendeve.
– Greqia renditet e para me 18.5% në mesin e vendeve të cilët shqiptarët e perceptojnë si një kërcënim për vendin e tyre. Greqia ka tejkaluar në këtë anketë Serbinë, të cilët qytetarët shqiptarë e shihnin si kërcënimi kryesor për vendin e tyre në matjet e mëparshme. Në të kundërt, në mesin e qytetarëve grekë ndjenja e kërcënimit nga Shqipëria janë të parëndësishme dhe nën kufirin e gabimit statistikor.
– Qytetarët grekë konsiderojnë si prioritet më të rëndësishme në zhvillimin e marrëdhënieve me këtë përparësi: Serbinë, Turqinë dhe Bullgarinë, dhe më pak me Shqipërinë dhe Maqedoninë. Në të kundërt, 76% e qytetarëve shqiptarë vlerësoi marrëdhëniet me Greqinë si të rëndësishme ose shumë të rëndësishme.
– Grekët në masë të madhe nga shqiptarët besojnë se marrëdhëniet mes dy vendeve janë përmirësuar në vitet e fundit. Një në dy të shtetasve grekë (55%) besojnë se ka pasur përmirësim. Shkalla në mesin e qytetarëve shqiptarë është 35%, ndërsa katër në dhjetë (41%) të shqiptarëve besojnë se marrëdhëniet mbeten pa përmirësim apo ndryshim.
Ndryshim i madh në mes të dy komuniteteve të vërejtura në vlerësimin e çështjeve që ndikojnë marrëdhëniet midis dy vendeve. Katër në dhjetë grekë (41%) besojnë se çështja prek më shumë marrëdhëniet mes dy vendeve është migrimi në manifestimet e tij të ndryshme. Në të kundërt, normat më të ulëta të ngrenë çështje të tilla si të nacionalizmit shqiptar (10%), duke ngritur çështjen e pasurive të çamëve (5%), Veriore (5%), trajtimin e minoritetit grek në Shqipëri (5%).
– Në të kundërt, në mesin e qytetarëve shqiptarë pamja është shumë e ndryshme. Çështja e lartë duket të jetë përcaktimi i kufijve detare mes dy vendeve. Pothuajse një në dy shqiptarë (46%) ka zgjedhur këtë si çështja më e rëndësishme që ndikojnë në marrëdhëniet midis dy vendeve. Kujtojnë se marrëveshja mes dy vendeve arriti në përfundimin e çështjes për ministrin e Jashtëm zonja Dora Bakojanis u rrëzua në Gjykatën Kushtetuese të Shqipërisë.
-Kjo çështje është trajtuar në mediat shqiptare të cilat shumë shpesh shfaqin këtë marrëveshje si “ekspozitë në Greqi” dhe “tradhëti”. Shumë të larta në vlerësimin e problemeve që ndikojnë në marrëdhëniet e ndërsjellta të qytetarëve shqiptarë është “çështje Çame” (21% ka zgjedhur temën e parë, ndërsa 29% ka zgjedhur temën e dytë), trajtimi i emigrantëve shqiptarë në Greqi (19% tema e parë dhe 19% tema e dytë) dhe minoriteti Grek (10% të parë dhe 25% të dytë).
-Pikëpamjet diametralisht të kundërta të dy shoqërive mbi pronën e çamëve të ngritura nga qeveria shqiptare. Më shumë se tetë nga dhjetë qytetarëve shqiptarë konsiderojnë se dështimi për të zgjidhur këtë çështje është një pengesë e madhe për përmirësimin e marrëdhënieve midis Greqisë dhe Shqipërisë. Në të kundërt, në mesin e qytetarëve grekë të cilët e njohin këtë temë (58%) më shumë se tetë në dhjetë (83%) mendojnë se ngritja e çështjes së pasurisë nga ana e qeverisë shqiptare është një pengesë për përmirësimin e marrëdhënieve dypalëshe.
– 78% e shqiptarëve besojnë se Shqipëria respekton të drejtat e minoritetit grek në Shqipëri, ndërsa 65% e grekëve mendojnë të kundërtën.
– Një në dy shtetasve shqiptarë konsideron se Greqia ka ndërhyrë në punët e brendshme të Shqipërisë, nga minoriteti grek, ndërsa 45% besojnë se është i njëjtë me anë të Kryepeshkopi i Shqipërisë Anastasis.
– Një ndryshim i rëndësishëm ndodh mbi rolin e emigrantëve shqiptarë në Greqi. Shtetasit shqiptarë, me një normë prej rreth 82% besojnë se emigrantët nga Shqipëria kanë qenë të ndihmuar ekonominë greke. Në të kundërt, opinioni publik është i ndarë në Greqi me 51% që besojnë se ai në fakt ka ndihmuar ekonominë greke nga emigrantët specifike dhe 46% besojnë të kundërtën.
– Rezultatet interesante lindin nëse emigrantët shqiptarë janë një kërcënim për Greqinë. 63% e grekëve i shohin emigrantët si një kërcënim për vendin , por një pjesë e jashtëzakonshme e greke, një në tre ose (34%), si kërcënim të perceptuar.
– Çështja e asistencës së përgjithshme të Shqipërisë nga Greqia ka vërejtur dallime. Një në dy shqiptarë (56%) konsiderojnë se Greqia e ka ndihmuar Shqipërinë në 20 vitet e fundit. Në të kundërt, nëntë nga dhjetë grekë besojnë (88%) besojnë se vendi i tyre ka ndihmuar Shqipërinë.
-Mbështetja për perspektivën europiane të Shqipërisë është prioritet i Greqisë , siç pasqyrohet edhe në deklaratat e Ministrit të Jashtëm Evangelos Venizelos këtë javë. Megjithatë, kjo politikë nuk duket të jetë i njohur apo të kuptohet në Shqipëri. Pothuajse një në dy shqiptarë (46%) nuk besojnë se qeveria greke ka mbështetur procesin e integrimit të Shqipërisë në BE, ndërsa vetëm 35 % mendojnë të kundërtën. Ndryshe është pamja në Greqi, ku 58 % e publikut beson se qeveria greke i ka mbështetur përpjekjet e Shqipërisë .
-Si një perceptim më pozitiv nga qëndrimet e opinionit publik shqiptar të qytetarëve grekë për çështjen e anëtarësimit në BE 37% e qytetarëve shqiptarë besojnë se grekët do të mbështesë integrimin e Shqipërisë në BE, ndërsa 34% mendojnë të kundërtën. Kjo është konfirmuar në Greqi, ku 56% e njerëzve janë pozitive për integrimin e Shqipërisë, ndërsa vetëm 32% merr një pamje negative
– Për marrëdhëniet ekonomike mes dy vendeve, katër në dhjetë shqiptarë (39%) besojnë se vetëm Greqia ka përfituar prej tyre. Në të kundërt, në Greqi dy në tre (66%) besojnë se Shqipëria ka përfituar nga marrëdhëniet ekonomike mes dy vendeve.
– Së fundi, karakteristike është që këto qëndrime diametralisht të kundërta lindin pavarësisht lidhjeve të ngushta shoqërore të dy popujve. Studimi në të dy vendet tregon se një në katër shqiptarë të anketuar (26%) kanë jetuar për më shumë se dy vjet në Greqi. Në të njëjtën kohë që 95% e grekëve të anketuar kanë takuar personalisht shqiptarë.
