Përveç kërcënimit të dukshme, sfidën e një aksidenti janë dhe mbetet problemi i madh shkaktuar nga përdorimi i energjisë bërthamore, si akumulimi i reaktorëve të mbeturinave bërthamore.
Radioaktiviteti i mijëra ton të këtyre mbeturinave bërthamore është shumë e rrezikshme, si dhe menaxhimi i tyre janë shumë të kushtueshme. Ankesa zyrtare të OJQ gjermane kanë gjetur nivele të ajrit të radioaktivitetit pranë reaktorëve bërthamorë që tejkalojnë kufijtë e vendosura. Në të njëjtën kohë një reaktor mesatare prodhon çdo vit 20 deri në 30 ton karburant të shpenzuar. Përdorimi i gjerë i energjisë bërthamore do të rrisë rrezikun të mbetjeve radioaktive. Përveç përdorimit të rrezikshme të energjisë bërthamore është shumë e shtrenjtë, pasi ajo kërkon qindra milionë dollarë investime në ndërtimin dhe mirëmbajtjen e reaktorëve bërthamorë si dhe për menaxhimin e duhur të mbetjeve bërthamore.
Një problem i madh që ballafaqohet industria në vitet e ardhshme është “plakja” e ndërtesave të prodhimit. Çdo reaktor ka një kohë të kufizuar operativ që është rreth 30 vjet. Pas kësaj kohe këto ndërtesa janë të ndaluara për të vepruar për shkak të rrezatimit të tepruar radioaktiv substancialisht kthyer në një humbje bërthamore.
Tashmë, dhjetëra stacione janë mbyllur për shkak të moshës së vjetër dhe studimet e tyre shpërbërjes. Shpenzimet për çmontimin për 1,000 megavat është vlerësuar në 300 milionë deri në 2 miliard dollarë. Sot, prej rreth 440 reaktorët bërthamore gjysma do të mbeten jashtë funksionimit në 5-6 vjetët e ardhshme. Në të njëjtën kohë, zëvendësimi i këtyre reaktorëve janë shumë të shtrenjta.
Reaktorë të rinj
Një shëmbull, sipas dëshmive të Greenpeace-së, industria bërthamore premton reaktorë të rinj në një kosto prej 2,000 $ për kilovat. Shumica reaktorët në Shtetet e Bashkuara dhe në Indi, kishte tejkalimit të kostove mbi 200%. Në Finlandë, ndërtimi i një teknologji të re të avancuar reaktorit është rritur nga 4.7 në 6,9 miliardë $ .
Në nivel ndërkombëtar, sipas Agjencisë Ndërkombëtare të Energjisë, janë në punë e sipër 439 centrale bërthamore, si dhe 34 janë në ndërtim e sipër, ndërsa 158 janë në planifikim.
Energjia bërthamore korrespondon me 16% të prodhimit botëror të energjisë elektrike dhe 34% e energjisë elektrike të prodhuar në Evropë. Këto norma në mbarë botën pritet të rriten ndjeshëm, si Kina dhe India do të rrisë prodhimin e energjisë elektrike nga termocentralet bërthamore, Irani ka planifikuar të ndërtojë 10 centrale bërthamore, dhe Rusia miratoi një ligj që parashikon mbledhjen e të gjitha proceseve të prodhimit, përpunimit dhe eksportit karburantit bërthamor në një kompani të vetme Atom-prom.
Turqia
Vonesat në këtë vend për investim shkojnë 40 vjet.
Pas 40 vitesh që nga vendimi për të ndërtuar një central bërthamor, pas tejkalimit të problemeve financiare, pritet të shkojë me investime. Në maj të vitit 2007 një ligj u miratua në Turqi, ku lejon ndërtimin e një centrali bërthamor në Akkyu.
Bullgaria
Objektet në këtë vend janë drejtë plakjes
Vendi fqinj bën eksportet e energjisë elektrike nga fabrikat në Greqi, Serbi dhe Turqi. Por stacionet bërthamore të vendit fqinj janë të vjetëruara dhe mbylljes së Kozlodui 1 & 2 Bullgarisë financuar nga BE. Në të njëjtën kohë Kozloduy 3 dhe 4 janë mbyllur në dhjetor 2006, ndërsa ende veprojnë Kozloduit 5 dhe 6, të cilat janë modernizuar. Njësia e Belene në Danub pritet të jetë gati në 2013-2014.
Shqipëria
Në këtë drejtim Shqipëria është kërkim të kapitalit.
Qeveria shqiptare vitin e kaluar propozoi ndërtimin e një centrali bërthamor për të plotësuar nevojat e veta dhe për të eksportuar në Ballkan dhe Itali. Zona e propozuar është Durrësi, por gjetja e burimeve të nevojshme është e pamundur. Është indikative se kostoja e një stacioni MW bërthamor është të paktën 1.5 deri në 2 milionë dollarë, ndërsa çdo reaktor i ri i Bullgarisë është duke investuar 2 miliardë dollarë.
Kthesa e vendeve evropiane në zgjidhjen e energjisë bërthamore
Në Evropë, operojnë 147 reaktorët me fuqi 130 gigavat.
Parësinë në përdorimin e energjisë bërthamore në Evropë e mban Francën, duke mbuluar pothuajse 80% të energjisë elektrike, ndjekur nga Gjermania me 28% dhe Britania e Madhe me 20%.
Rumania ka në plan për të ndërtuar reaktorë të rinj në zonën Cernavoda, ndërsa Turqia ka njoftuar ndërtimin në fazën e parë të tre stacioneve të energjisë bërthamore totale të 5.000 MW, si dhe Maqedonia ka projektin e ndërtimit të termocentralit bërthamore në bashkëpunim me një kompani kanadeze.
Program instalimi bërthamor njoftoi Kroacia, Sllovakia, dhe Shqipëria, ndërsa investimet e tilla janë planifikuar nga vendet e tjera të rajonit më të gjerë, si Egjipti, Libia, Tunizia, Maroku dhe Algjeria.
439 impiantet bërthamore veprojnë nëpër botë.
16% e prodhimit të energjisë botërore vjen nga përdorimi të energjisë bërthamore.
30 ton të mbeturinave bërthamore krijohen çdo vit nga një reaktor bërthamor.
10kg e plutoniumit përmban një ton mbetje bërthamore Kjo sasi është e mjaftueshme për të ndërtuar një bombë bërthamore.
13.2 mijë bomba bërthamore mund të jenë bërë nga mbeturinat bërthamore në planet.
2 miliard dollarë është kostoja për çmontimin e një reaktori bërthamor të vjetër.
