Greqi / Gratë bllokohen pasi refugjatët në ishullin grek Lesbos përballen me dhunë të përditshme, procedurave pafund të azilit dhe kushteve të tmerrshme të jetesës. Marianna Karakoulaki i DW-së foli me disa prej tyre për përvojat e tyre.
Amal, një grua e re në të 20-at, dhe familja e saj iku nga konflikti i vazhdueshëm në shtëpi në Jemen, si dhe nga mundësitë e kufizuara për gratë. Pas një udhëtimi të pabesë përgjatë Egjeut ajo arriti në Lesbos. Këtu ajo mendoi se më në fund do të gjente lirinë që po kërkonte. Në vend të kësaj, ajo u dërgua në Moria, kampin më të madh të refugjatëve në Greqi, e cila i ngjan një burgu të hapur. Ajo e përshkruan atë si ferr në tokë.
Moria ka qenë në qendër të vëmendjes ndërkombëtare në mënyrë të përsëritur për shkak të rrethanave të tmerrshme. Më shumë se 7,000 njerëz jetojnë në një zonë të ndërtuar për 3,100. Muret e larta dhe një gardh me tela me gjemba veçojnë vendndodhjen kryesore të kampit nga qyteti i tendës që përhapet rreth tij. Kushtet e jetesës nuk plotësojnë standardet ndërkombëtare dhe nuk janë adekuate për mijëra banorë. Njerëzit duhet të presin në rreshta për orë të tëra për të marrë ushqimin e tyre; banjot dhe dushet janë jo higienike; uji i ujërave të zeza shkon vazhdimisht nëpër kamp në rrugën përpara. Dhuna duket se është bërë normale e re dhe njerëzit përpiqen të kryejnë aktivitete çdo ditë.
Një raport i kohëve të fundit i Amnesty International për gratë dhe vajzat në kampet e refugjatëve grekë përshkruan se si mbipopullimi i rëndë mund të jetë veçanërisht kërcënim ndaj grave.
Në të vërtetë, jetesa në Moria është edhe më e keqe për gratë sesa për burrat.
‘Më mirë i vdekur’
Amal tregon në detaje të gjalla se si ajo dëshmoi një njeri duke rrahur një grua derisa ajo bled. Sulmi ndodhi përballë policisë greke që e shpërfilli dhe më vonë e fajësoi gruan për ‘varje me këta burra’.
“Situata në Moria është e padrejtë për gratë,” thotë Amal.
Portretizimi i jetës së përditshme në kamp është i mrekullueshëm. Edhe detyra të thjeshta siç janë shkuarja në banjë mund të jenë të rrezikshme. Ndonëse burrat nuk lejohen pranë tualeteve të grave, ata janë gjithmonë atje, thotë ajo. Një nga miqtë e saj kohët e fundit ishte ngacmuar nga një burrë i moshuar në vatrat e grave. Ajo arriti të ikte përpara se të ndodhte ndonjë gjë më e keqe.
Kur Somayeh flet për përvojat e saj si një grua afgane zëri i saj dridhet edhe kur pështyn zjarr. Ajo ishte një studente në universitet para se të martohej, kur burri i saj e detyronte të braktiste studimet e saj. “Afganistani është vendi ku fuqia është në duart e njeriut.Nuk mund të punojmë për të drejtat e grave atje.Ai dua barazinë, por si mund të përballoj të gjithë njerëzit? Unë luftoj shumë për gratë, por luftoj për vetë] “thotë ajo
Somayeh ishte një aktivist i të drejtave të grave në shtëpi, as një detyrë e lehtë apo e sigurtë në një shoqëri të tillë patriarkale. Ajo beson fuqimisht që grave nuk u janë dhënë shumë mundësi kudo. Gratë e refugjatëve kanë edhe më pak. Por për të, zgjidhja e problemeve me të cilat përballen gratë e zhvendosur në Europë nuk është shumë e komplikuar.
“Evropa duhet t’u japë grave njohuri për gratë, duhet t’i edukojë ata për të drejtat e grave, kjo do t’u japë atyre vetëbesim, por gjithashtu duhet t’u sigurojnë siguri”, thotë ajo.
‘Trajtojini njerëzit si qenie njerëzore’
Edhe Kumi Naidoo, sigurisht i inkorporuar në pamjet si Moria si një aktivist me famë botërore dhe kreu i Amnesty International, u trondit nga ajo që pa në kamp gjatë një vizite më parë këtë muaj. Ai ishte i habitur nga forca e grave në një situatë kaq të tmerrshme, tha ai për DW, dhe theksoi një nevojë specifike për t’u përqëndruar tek refugjatët femra. “Ndonjëherë mendoj se do të kishte qenë më mirë të kishim vdekur në det sesa të ishim në këtë vend”, thotë Amal. “Si feministe mësova se nuk duhet të kisha frikë nga asgjë, por kam frikë se nuk do të largohem kurrë nga ky vend,” vazhdon ajo.
Kjo frikë është arsyeja pse Amal do të preferonte të ishte anonim. Ajo ka dëgjuar zërat se nëse refugjatët thonë diçka negative për kampin, rastet e tyre të azilit mund të preken. Kjo frikë u nda nga çdo person që jetonte në Moria që foli për DW.
“Të qenit feminist dhe refugjat në të njëjtën kohë është jashtëzakonisht e vështirë. Ne kemi shumë fjalë për të thënë gjatë intervistës sonë për azil, por ne duhet të qëndrojmë të qetë, sepse duam të largohemi këtu”, thotë Amal.
Amal dëshiron të ndjekë gjurmët e modelit të saj, feministja egjiptiane Nawal El Saadawi, i cili sfidoi normat patriarkale në vendin e saj dhe arriti qëllimet e saj falë edukimit të saj. Somajeh, i cili vjen nga Afganistani, përpiqet të gjejë diçka pozitive për të thënë për Moria. Ajo është mirënjohëse që ajo nuk jeton më, por në PIKPA, një kamp vetëorganizuar për refugjatët e prekshëm që udhëhiqet nga vullnetarë. Jeta në Moria ishte jashtëzakonisht e vështirë jo vetëm për shkak të kushteve jo higjienike dhe linjave ushqimore të gjata, por edhe për shkak të dhunës së vazhdueshme në kamp.
“Gratë vuajnë më shumë dobësi, vetëm duke u bazuar në realitetin e sasisë së ngacmimit seksual dhe dhunës seksuale që, fatkeqësisht, përballen me gra, veçanërisht nga komunitetet e varfra. Nga ana tjetër, elasticiteti i grave – vetëm për të qenë në gjendje të mbijetojë , për të mbajtur një buzëqeshje në fytyrën e tyre dhe për të kërkuar zgjidhje për t’i zgjidhur gjërat – merr rezistencë emocionale dhe shpirtërore në një nivel shumë të lartë “, tha ai për DW.
Amali është një prej atyre të mbijetuarve.
“Jeta ime është në fund të një liqeni në Iran, ku kam humbur të gjitha dokumentet e mia“, thotë ajo.
Por ajo nuk e ka lejuar atë ta ndalojë. Pasi të jetë dhënë azil në Greqi ajo planifikon të kthehet në Moria për të ndihmuar gratë e tjera refugjatë që të gjejnë forcën për të luftuar pabarazinë. Ashtu si modelet e saj feministe kanë bërë në të kaluarën.
* Disa citate janë redaktuar për qartësi. Emrat e refugjatëve dhe detajet që mund t’i identifikojnë ato ose familjet e tyre janë ndryshuar ose lënë pas dore.
Marianna Karakoulaki (Lesbos, Greqi)
