Në Kuvendin e Greqisë, janë diskutuar dy projektligje të rëndësishme në kompetencë të Ministrisë së Punës dhe Çështjeve Sociale. Projektligji i parë është për pensionet kombëtare të mërgimtarëve nga Shqipëria dhe ish-Bashkimi Sovjetik. Projektligji i dytë ka të bëjë me sigurimet e të vetëpunësuar.
Kjo vlen për të gjithë shqiptarët që plotësojnë kushtet dhe vitet e punës njëllojë si vendasit, por që përjashton shqiptarët që nuk kanë emsimat ( ditët e punës) sipas ligjit në fuqi, pasi kjo pret një marrëveshje midis dy vendeve për njohjen e pensioneve te pjesëshme.
Më specifikisht:
1. Lehtësohet dhënia e pensionit të plotë kombëtar për grekët dhe pontianët grekë të ardhur nga ish-Bashkimi Sovjetik dhe që për arsye objektive nuk mundën të ktheheshin në Greqi para vitit 1992. Kështu është marrë angazhimi, nga qeveria mërgimtarëve për njohjen e të drejtave të tyre të sigurimit.
Në veçanti, ndryshohet dispozita e ligjit 4387/2016 (“ligji Katrougalos”), i cili vendos si kusht për dhënien e pensionit kombëtar 384 euro për qëndrim për 40 vjet në Greqi, dhe ishte i pamundur të përmbushej që nga hapja e kufijve në vitin 1990.
Sipas dispozitës “janar 2022”, për emigrantët nga Shqipëria dhe ish-Bashkimi Sovjetik do të ndryshohen kushtet. Në të njëjtën kohë, pensioni kombëtar që ata marrin po rritet në terma realë, pasi deri tani llogaritej në lidhje me sa vite qëndrimi janë më pak se 40 vjet (p.sh. pensioni i plotë kombëtar në 40 vjet, 50% e pensionit kombëtar, pension për 20 vjet banim…deri në minimum 15 vjet).
Me uljen e kufirit për pensionin e plotë kombëtar në 30 vjet, secili prej këtyre emigrantëve do të ketë një rritje përkatëse të pensionit. Pensioni i plotë tashmë do të jepet në 30 vjet qëndrim, ndërsa një efekt pozitiv korrespondues do të ketë për ata që kanë më pak se 30 vjet qëndrim. Detajet për zbatimin e rregullores do të përcaktohen në një vendim të përbashkët të Ministrave të Financave, Punëve të Jashtme, Punës dhe Çështjeve Sociale, Mbrojtjes së Qytetarit dhe Ministrave të Brendshëm.
2. Çështja e aftësisë siguruese të të vetëpunësuarve, fermerëve dhe të vetëpunësuarve që kanë borxhe ndaj EFKA-s rregullohet me kushte. Konkretisht, kategorive të mësipërme të të siguruarve u jepet aftësi sigurimi për përfitime shëndetësore në para, nga data 1 mars 2022 deri më 28 shkurt 2023, me kusht që ose të kenë paguar vitin paraardhës, ose të paguajnë në vitin aktual në EFKA, një shumë e barabartë me kontributin vjetor, sipas kategorisë së sigurimit që kishin zgjedhur për vitin 2021.
“Qeveria ishte zotuar në prag të zgjedhjeve se do të përmbushte kërkesën kronike të mërgimtarëve nga Shqipëria dhe ish-Bashkimi Sovjetik për normalizimin dhe dhënien e një pensioni kombëtar të rritur”, tha zëvendësministri në krye të Sigurimeve Shoqërore, Panagiotis Tsakloglou, gjatë fjalës së tij në Kuvend. Tsakloglou, u shpreh se pavarësisht krizës dhe kufizimeve buxhetore, “qeveria ka zgjedhur të dëgjojë mërgimtarët dhe me këtë projektligj të plotësojë kërkesën e tyre dhe të korrigjojë një padrejtësi”. Deri më tani, pensioni kombëtar për mërgimtarët nga Shqipëria dhe ish-Bashkimi Sovjetik kushtëzohej me qëndrimin e tyre në vend prej 40 vitesh.
“Megjithatë, kriteri i vendbanimit rezultoi objektivisht në pamundësinë e dhënies së masës së plotë të pensionit kombëtar për bashkëqytetarët tanë, pasi kufijtë e vendeve të tyre të rezidencës u hapën në vitin 1990, në rastin më të mirë”, theksoi Tsakloglou.
Ai shpjegoi më tej se se “Me dispozitën e propozuar, e cila është e vlefshme nga data 1-1-2022 dhe për një periudhë kalimtare 10-vjeçare, e cila skadon në vitin 2032, kërkohet 30 vite në vend të 40 viteve të qëndrimit, në mënyrë që mërgimtarët të marrin një pension të plotë kombëtar. Më pas, ky kufi rregullohet gradualisht çdo vit”
Nënsekretari i Punës theksoi gjithashtu se projektligji rrit në terma realë pensionin kombëtar tashmë të marrë nga mërgimtarët, pasi ndryshon nga mënyra e llogaritjes dhe rillogaritjes së tij. Deri më tani, pensioni llogaritej në raport me sa vite qëndrimi kishin mbetur, nga 40 vjet.
Përfaqësuesit e mërgimtarëve kërkuan një pension të plotë kombëtar me 20 vjet në vend të 30 viteve të qëndrimit të ligjshëm dhe të përhershëm në Greqi, që u vendosën në seancën dëgjimore të organeve në komisionin që diskutoi projektligjin.
Por çfarë qëndrimi mban opozita greke?
SYRIZA ka kërkuar pagesën e pensionit kombëtar për mërgimtarët nga Shqipëria dhe ish-Bashkimit Sovjetik edhe me më pak vite, ose konkretisht me 15 vjet qëndrim dhe dhënien e një pagese të plotë për të moshuarit emigrantë të pasiguruar nga Shqipëria dhe ish-Bashkimi Sovjetik.
“Qeveria, pavarësisht premtimeve të zotit Mitsotakis, me nenin 60 të projektligjit të Ministrisë së Brendshme parashikon se do të kërkohen 30 vjet qëndrim që të mërguarit nga Shqipëria dhe ish-Bashkimi Sovjetik të marrin një shtetas të plotë apo pension. Ky është një marrëveshje joadekuate që erdhi shumë vonë. Për më tepër, qeveria Mitsotaki është përgjegjëse sepse nuk zbaton për 32 muaj dispozitën e qeverisë SYRIZA të vitit 2019, e cila parashikon kthimin e plotë të kompensimit për të moshuarit emigrantë të pasiguruar nga Shqipëria”, thanë deputetët Mariliza Xenogiannakopoulou dhe Kosdas Zodrias.
“Sado që ta zbukuroni, sado të përpiqeni të thoni që një kërkesë shumëvjeçare më në fund justifikohet, përgjigjen e kanë dhënë vetë përfaqësuesit e mërgimtarëve”, theksoi Kryetarja e posaçme e Lëvizjes për Ndryshim, Evangelia Liakouli, duke theksuar se pensioni kombëtar i mërgimtarëve nuk duhet shkurtuar. Ajo ka shtuar se “është e qartë se ardhja në Greqi pas vitit 1992 dhe marrja e kartës së mërgimit në vitin 1998, nuk është e mundur të plotësohen 40 vjet të banimi në Greqi para vitit 2038”. Lëvizja për Ndryshim ka paraqitur edhe një amendament për “heqjen e uljes së Pensionit Kombëtar të mërgimtarëve nga ish-Bashkimi Sovjetik dhe Shqipëria”. Ai propozon gjithashtu përmirësime në dhënien e ndihmës për të moshuarit e pasiguruar.
“Nuk duhet të ketë absolutisht asnjë diskriminim dhe duhet të ketë rregullime uniforme sigurimi për të gjithë pa përjashtime”, tha deputeti i KKE Manolis Syntyhakis, duke shtuar: “Të gjithë këta njerëz, të kthyer në ish-Bashkimin Sovjetik me nënshtetësi greke, jetojnë në Greqi dhe kanë familje, jep kontribute, paguan taksa, rritje, jeton “në lëkurë” saktësinë, varfërinë, punën. Nuk duhet të ketë asnjë formë trajtimi të pabarabartë. Ne i konsiderojmë të sakta dhe realiste propozimet e paraqitura nga Këshilli Botëror i Helenizmit Pontian. 30 vitet e parashikuara nga projektligji mund të ulen në 20 për t’i shërbyer shumicës dërrmuese të pensionistëve”.
