Ngjarjet ekstreme të motit në mbarë botën kanë thyer rekorde vitin e kaluar. Qindra njerëz humbën jetën nga stuhitë dhe valët e të nxehtit, ndërsa fermerët u përballën me probleme të mëdha nga thatësira dhe në disa raste u prekën nga karkaleca.
Zjarret në pyje shkaktuan një rekord të emetimeve të dioksidit të karbonit, duke shkatërruar në të njëjtën kohë zona të mëdha, shtëpi dhe në disa raste qytete të tëra. Shumë nga këto ngjarje janë për shkak të ndryshimeve klimatike. Shkencëtarët paralajmërojnë se do të vazhdojë dhe do të përkeqësohet pasi atmosfera e Tokës vazhdon të ngrohet për dekadën e ardhshme dhe më tej.
Këtu janë disa nga ngjarjet e regjistruara nga Reuters për vitin e kaluar:
Muaji Shkurt
Kenia dhe pjesë të tjera të Afrikës Lindore janë goditur nga disa prej infektimeve më të mëdha të karkalecave në dekada, me insekte që shkatërrojnë të korrat dhe kullotat. Shkencëtarët thonë se fenomenet e pazakonta të motit, të përkeqësuara nga ndryshimet klimatike, kanë krijuar kushtet ideale për pushtimin e insekteve.
Një valë e fortë e ftohtë ka goditur Teksasin zakonisht të nxehtë, duke vrarë 125 njerëz në shtetin amerikan dhe duke lënë miliona pa energji elektrike në temperatura jashtëzakonisht të ftohta. Shkencëtarët nuk kanë arritur në përfundimin nëse ndryshimi i klimës ka shkaktuar këtë mot ekstrem, por ngrohja e Arktikut po shkakton mot më të paparashikueshëm në planet.
Muaji Mars
Qielli i Pekinit u kthye në portokalli dhe avionët u rrëzuan gjatë stuhisë më të keqe të rërës në një dekadë që goditi kryeqytetin kinez. Autobusët me dhjetëra vullnetarë mbërrijnë në shkretëtirë çdo vit për të mbjellë pemë, të cilat mund të stabilizojnë tokën dhe të veprojnë si “erëthyes”. Shkencëtarët parashikojnë se ndryshimi i klimës do të përkeqësojë shkretëtirëzimin, pasi verat më të ngrohta dhe dimrat më të thatë reduktojnë nivelet e lagështisë.
Muaji Qershor
Pothuajse e gjithë SHBA-ja perëndimore u godit nga një thatësirë në fillim të vitit 2020. Fermerët braktisën të korrat e tyre, autoritetet njoftuan masa emergjente dhe niveli i ujit në rezervuarin e Digës Hoover ra në një nivel historikisht të ulët. Deri në shtator, qeveria amerikane kishte konfirmuar se, në 20 muajt e mëparshëm, Shtetet e Bashkuara jugperëndimore kishin më pak reshje në më shumë se një shekull dhe se kjo thatësirë ishte e lidhur me ndryshimin e klimës.
Qindra njerëz vdiqën gjatë një vale rekord të nxehtësisë me temperatura të larta rekord që goditi Shtetet e Bashkuara dhe Paqësorin Veriperëndimor dhe pjesë të Kanadasë, gjë që shkencëtarët arritën në përfundimin se do të ishte “pothuajse e pamundur” të ndodhte pa ndryshimet klimatike.
Gjatë disa ditëve, kabllot u shkrinë dhe rrugët u tërhoqën. Qytetet që luftojnë për të përballuar të nxehtin kanë hapur zona të freskëta për të mbrojtur qytetarët e tyre. Një temperaturë rekord prej 46.7 gradë Celsius është regjistruar gjatë valës së të nxehtit në Portland, Oregon. Përmbytjet katastrofike kanë vrarë më shumë se 300 njerëz në provincën qendrore Henan të Kinës, kur një reshje shiu njëvjeçare ra në vetëm tre ditë. Në të njëjtën kohë në Evropë, pothuajse 200 njerëz vdiqën nga shirat vdekjeprurës që goditën Gjermaninë, Belgjikën dhe Holandën. Shkencëtarët kanë arritur në përfundimin se ndryshimi i klimës i ka bërë përmbytjet 20% më të mundshme.
Muaji Korrik
Valët e të nxehtit dhe thatësirat rekord në Shtetet e Bashkuara perëndimore siguruan terren pjellor për dy zjarre masive që përfshiu Kaliforninë dhe Oregonin dhe ishin më të mëdhenjtë në historinë e të dy shteteve. Shkencëtarët thonë se frekuenca dhe intensiteti në rritje i zjarreve në pyje është kryesisht për shkak të thatësirës së zgjatur dhe valëve më të shpeshta të të nxehtit nga ndryshimet klimatike. Pjesë të mëdha të Amerikës së Jugut po vuajnë nga thatësira e zgjatur. Ndërsa Kili po përjeton thatësirën më të keqe të dekadës, e lidhur me ngrohjen globale, këtë vit Brazili ka përjetuar një nga vitet më të thata të shekullit. Në Argjentinë, niveli i ujit të Paranit – lumi i dytë më i madh i Amerikës së Jugut – ka qenë në nivelin më të ulët që nga viti 1944. Në mbarë botën, valët e të nxehtit po bëhen më të shpeshta dhe të rënda.
Muaji Gusht
Në Mesdhe, një verë e nxehtë dhe e thatë ka shkaktuar zjarre intensive dhe ka detyruar mijëra të largohen nga shtëpitë e tyre në Algjeri, Greqi dhe Turqi. Zjarret, ku humbën jetën 65 persona në Algjeri dhe dy në Greqi, ndodhën në mes të një vape të madhe dhe në disa zona të Greqisë temperatura i kaloi 46 gradë. Pothuajse të gjitha akullnajat malore po shkrihen për shkak të ngrohjes globale. Në Alpe, punëtorët në destinacionet dimërore zvicerane vendosin mbulesa mbrojtëse në akullnajat gjatë muajve të verës për të mbrojtur akullin e mbetur. Zvicra ka humbur tashmë 500 nga akullnajat e saj dhe ka të ngjarë të humbasë 90% të 1,500 të mbetura deri në fund të shekullit nëse emetimet globale vazhdojnë të rriten, ka thënë qeveria.
Uragani Inda, i cili goditi Luizianën si uragan i kategorisë 4, mori jetën e afro 100 njerëzve në Shtetet e Bashkuara dhe shkaktoi 64 miliardë dollarë dëme, sipas Administratës Amerikane për Oqeanin dhe Atmosferën (NOAA). Ndërsa Inda u zhvendos në brendësi të vendit, shirat e dendur shkaktuan përmbytje në pjesën verilindore të dendur të populluar, duke rritur ndjeshëm numrin e të vdekurve. Ndryshimet klimatike po intensifikojnë ciklonet duke shkaktuar më shumë reshje në një zonë ndërsa ato evoluojnë. Studimet sugjerojnë se këto ciklone po bëhen më të zakonshme në Atlantikun e Veriut.
Muaji Shtator
Infrastruktura dhe shtëpitë në Rusi janë në rrezik në rritje pasi nëntoka e ngrirë përgjithmonë shkrin dhe deformon tokën nën ndërtesa. Nëntoka e ngrirë ishte dikur një bazë solide për ndërtim, por rritja e temperaturave globale po kërcënon shtresat e akullit, tokës, shkëmbinjve, rërës dhe lëndës organike.
Muaji Nëntor
Përmbytjet më të këqija në 60 vjet në Sudanin e Jugut kanë prekur rreth 780,000 njerëz, ose një në 14 persona, sipas Komisionerit të Lartë të Kombeve të Bashkuara për Refugjatët. Çdo vit vendi kalon një periudhë reshjesh, por përmbytjet kanë shënuar një rekord tre-vjeçar radhazi. Dëmi ka të ngjarë të rritet me rritjen e temperaturave, thonë shkencëtarët.
Një stuhi e madhe në provincën kanadeze të British Columbia ka rënë prej dy ditësh me ujë, me përmbytje dhe rrëshqitje të dheut që kanë shkatërruar rrugë, hekurudha dhe ura, megjithëse autoritetet janë ende duke vlerësuar dëmet. Meteorologët thonë se shiu erdhi nga një “lum atmosferik”, një zonë në atmosferë ku mblidhet një sasi e konsiderueshme avulli uji, i cili del nga ujërat e ngrohta të Oqeanit Paqësor dhe udhëton në një lartësi prej më shumë se dy milje mbi nivelin e detit. . “Lumenjtë atmosferikë” pritet të bëhen më të mëdhenj – dhe ndoshta më katastrofikë – për shkak të ndryshimeve klimatike, thonë shkencëtarët.
