Një ekspozitë në një fshat të vogël në veriperëndim të Gjermanisë, i sponsorizuar nga bamirësia e Malteser, po bën pikërisht këtë me shpresën për të ndihmuar refugjatët që të përpunojnë përvojat e tyre. Është një pamje e zymtë: një grup refugjatësh organizojnë disa shtresa paletash druri në formë ovale, që i ngjan një kurore të tepërt – ose ndoshta një kurorë. Paletat kanë për qëllim të simbolizojnë Evropën.
Në qendër të rrethit, ka disa varreza të hedhura nga suva dhe disa kryqe druri, duke përfaqësuar ata që kurrë nuk arritën të arrijnë në Evropë, ndërsa kalojnë Detin Mesdhe. Në buzë të rrethit, ka forma të ndryshme të anijeve, anijeve dhe anijeve të tjera të vendosura në krye të paletave dhe në disa nga hapësira në mes tyre.
Instalimi i artit në Arhaus-Alstätte në veriperëndim të Gjermanisë, që ndodhet afër kufirit holandez, ka një titull qëllimisht provokues: “Seefracht Mensch” – që përkthehet si “mallra detare: njerëzit”. Vizitorët në ekspozitën e organizuar nga bamirësia katolike Malteser në Gjermani kanë për qëllim të pengohen mbi atë titull, dhe të kuptojnë se ka diçka që nuk është fare e drejtë; pas të gjitha, njerëzit nuk janë mallra. Njerëzit janë njerëz.
Por realiteti është i ndryshëm në terren në brigjet e Afrikës veriore. Refugjatët dhe emigrantët janë me të vërtetë mallra detare. Ata janë të mbushur me anije druri të mbipopulluara, ashtu si shtresat e paletave të shikuara në ekspozitë: Fëmijët dëgjuan britma, gratë qajnë, njerëzit luten për jetën e tyre. Dhe pastaj ato zhurma bien në heshtje në det.
Arti i bërë nga ankthet e këqija
Secili prej 20 refugjatëve që kontribuojnë në ekspozitë ka një arsye tjetër pse ata zgjodhën të jenë atje dhe çfarë historie apo përvojë i shtynë ata të shprehen në këtë mënyrë. Por me çdo ditë që kalon, duket se ato hapen, thotë artisti prapa projektit, Ines Ambaum. Me çdo vidë që shtrëngohen, ata ndajnë më shumë rreth momenteve traumatike të udhëtimeve të tyre, thotë ajo.
“Qëllimi i këtij projekti është të ndihmojë refugjatët të merren me përvojat e tyre të këqija dhe pastaj t’i lidhin këto përvoja në këtë pjesë të artit, kështu që njerëzit e tjerë mund të kenë një ndjenjë më të madhe të ndërgjegjësimit për gjendjen e refugjatëve”, shpjegon Ambaum.
Artisti vazhdon të zhytet në hollësi të mëtejshme rreth episodeve të tmerrshme të disa refugjatëve të dëshmuar gjatë udhëtimit të tyre. Ajo rrëfen se si një grup burra nga Eritrea i tha asaj se i morën motrat e tyre ndërsa ata u futën drejt Afrikës së Veriut. Në një përpjekje për të mbrojtur gratë, ata thanë se ishin bashkëshortet e tyre dhe jo motrat e tyre.
Trafikantët e qenieve njerëzore u thanë burrave që të kishin marrëdhënie seksuale me gratë për të provuar se ishin gratë e tyre – ose ndryshe nuk do të lejonin gratë në barkë. Kur burrat eritreanë refuzuan, kontrabandistët vendosën se mund të kishin rrugën e tyre me ta. Shumë nga gratë nuk e kuptuan në atë kohë që kishin rënë shtatzënë nga përdhunimet. Disa vetëvrasje të kryer.
“Të mendosh se këta njerëz që kaluan nëpër të gjitha këto përfundojnë duke vuajtur sulme ksenofobike në Gjermani, ku ata janë ndjekur fjalë për fjalë nëpër qendra të qytetit, më duket sikur po përdhunohen përsëri,” vë në dukje Ines Ambaum.
Ambaum thekson se rrethi i saj i miqve gjithashtu ka ndryshuar që kur ajo filloi të punojë me refugjatët dhe emigrantët. Ajo lejoi të shkojë me shumë miq të cilët filluan ta fshikullojnë atë për aktivizmin e saj. Ajo është e sëmurë të dëgjojë njerëzit vazhdimisht duke cituar se si refugjatët kanë telefonat e mençur të fundit, me shumë nga ato zëra kritikë duke pretenduar se e vetmja mënyrë që refugjatët mund të përballonin vetëm “luks” të tillë ishte në shpenzimet e taksapaguesve.
“Ata nuk arrijnë të kuptojnë se telefonat celularë janë lidhja e vetme që kanë për familjet dhe shtëpitë e tyre”, thotë Ambaum. “(Për shkak të vërejtjeve të tilla), unë shpesh rrinë zgjuar në shtrat natën, duke qarë.”
