Gjatë shtatë muajve të parë të vitit 2022, 5.800 shqiptarë kërkuan azil në Bashkimin Evropian, dyfishi i një viti më parë, ndërsa në MB, e cila trajtoi deri në 6000 azilkërkues shqiptarë gjatë verës, qeveria u detyrua të ndryshojë deklaratat për kthimin e përshpejtuar.
Shqipëria vazhdon të jetë një nga vendet kryesore për aplikime për azil në BE, vit pas viti, pavarësisht se është një vend i sigurt origjine. Zvogëlimi i këtij numri është një kusht kyç për të vazhduar rrugën drejt anëtarësimit në BE, por shifrat vazhdojnë të rriten.
Edhe pse totali nuk është aq i lartë sa në disa vite, për shembull 2015-2017, shifrat janë ende alarmante. Eurostat nuk përfshin shifra nga Britania e Madhe, por nuk raporton deri në 6000 që kërkuan azil atje gjatë së njëjtës periudhë, prej të cilëve më shumë se gjysma iu dha azil.
Gjatë muajve të verës, shqiptarët përbënin rreth 60% të të gjithë atyre që kalonin ilegalisht Kanalin Anglez me anije dhe deri në 80% të të gjitha kërkesave për azil.
Numri më i lartë i azilkërkuesve nga Shqipëria në vendet e BE-së u regjistrua në vitin 2015, kur filloi një valë masive migrimi drejt vendit. Në periudhën janar-korrik 2015 janë regjistruar afro 34 mijë aplikime, ndërsa për të gjithë vitin numri i ka shkuar në 70 mijë.
Më pas ritmi u ngadalësua gradualisht dhe ndërsa viti i pandemisë shënoi nivelin më të ulët në një dekadë, numrat kanë filluar të rriten përsëri.
Këto shifra nuk përfshijnë gjithashtu mijëra që largohen nga vendi përmes kanaleve normale si puna, arsimi dhe bashkimi familjar. Por të dhënat për popullsinë aktuale të Shqipërisë janë të vështira për t’u arritur pasi regjistrimi, i planifikuar fillimisht për vitin 2021, është shtyrë disa herë.
Lidhur me situatën në Mbretërinë e Bashkuar, ish-sekretarja e Brendshme Priti Patel ka argumentuar më parë se shqiptarët që mbërrinin me kërkesa të rreme për azil, pavarësisht se më shumë se gjysma ishin kërkesa të vlefshme, do të ktheheshin shpejt në shtëpi.
Pas nënshkrimit të një marrëveshjeje kthimi me qeverinë shqiptare, Patel tha gjithashtu: “Këta shtetas shqiptarë po vijnë këtu ilegalisht nga rrjetet e krimit të organizuar që udhëtojnë nëpër shumë vende të BE-së. Ata po kërkojnë azil, duke bërë përpjekje për të kërkuar azil në MB me shpresën se ata do të mund të qëndrojë këtu”.
Por shërbimi ligjor i qeverisë u detyrua të pranonte se kjo nuk ishte e mundur dhe se asnjë procedurë e shpejtë nuk do të zbatohej për shqiptarët që kërkonin azil në MB.
Pranimi se marrëveshja e kthimit e arritur me qeverinë shqiptare “nuk vlen për azilkërkuesit” u bë në një letër drejtuar OJQ-së Care4Calais, duke shënuar një pengesë të madhe për qeverinë britanike.
Clare Moseley, themeluesja e Care4Calais, tha për Guardian: “Sugjerimi ishte se kërkesat për azil që bëhen nga shqiptarët janë false. Në fakt, shifrat e fundit tregojnë se 53% e kërkesave shqiptare për azil pranohen nga Ministria e Brendshme, duke dëshmuar se për shumë shqiptarë, vendi i tyre nuk është një vend i sigurt për të jetuar.
Nën kërcënimin e një rishikimi gjyqësor, qeveria bëri një lëshim të madh. Duke vepruar kështu, ai pranon se njerëzit nga Shqipëria kanë të drejtë të aplikojnë për azil dhe të trajtohen me drejtësi. Kjo është një fitore për dinjitetin njerëzor”.
