Jorgo STAMKU / Pse Hungaria vendosi për të ndërtuar kufirin me Serbinë një gardh 175 kilometra e gjatë dhe katër metra të lartë? Kush mbështet veprimet e kryeministrit të Hungarisë Viktor Orban, si dhe kush është kundër tij? Ku janë gardhe të ngjashme në botë dhe se ata historikisht kanë ndihmuar vendet për t’u mbrojtur nga emigrantët e paligjshëm dhe refugjatëve?
Përfaqësuesi i qeverisë zvicerane, kishte shpjeguar vendimin e Zvicrës neutral për të mbyllur në fund të vitit 1942 kufijtë e saj dhe të ndaluar të pranojë refugjatë hebrenj nga Gjermania naziste. Zvicra kishte pranuar vetëm 16,400 refugjatë. Pjesa tjetër përfunduan në Aushvic dhe Dakau.
Gardhi me lartësi prej 4 metra, ndërtuar nga Bullgaria në vitin 2013, në kufirin me Turqinë. Përtej çdo retorikës anti-emigrant, për shkak se numri i emigrantëve që hyjnë në Bullgari ishte gjithsesi i vogël, investimi ekonomikisht ka dëshmuar i paqëndrueshëm dhe të vetmit që kanë përfituar ishin ndërmmarrjet prodhuese dhe ato montuese…
Gardhe të reja në Ballkan
“Gjatë dy viteve të fundit ujqërit kanë gllabëruar 63 dele dhe dhi, shtatë lopë dhe 16 viça dhe njëri prej tyre në hambarin tim”, tha me zemërim në vitin 2014 kroati Ivo Vintak, çoban nga Dalmatët në gazetën lokale “Slobodna Dalmacija” ( Dalmacija e Lirë), dhe shtoi me kënaqësi, megjithatë: “problemi im, si dhe i tre barinjëve të tjerë, për fat të mirë është zgjidhur një herë e mirë, sepse na ka ndihmuar për të ndërtuar një gardh elektrik lartësi prej 2.2 metra, e cila pengon për të kaluar ujqërit për…”. Me të njëjtën bindje të bariut dalmat kryeministri hungarez Viktor Orban njoftoi kohët e fundit ndërtimin e një gardh të gjatë në kufirin me Serbinë. “Nuk është e drejtë për të na dërguar refugjatët. Duhet të ndalohen në territorin e Serbisë “, tha kryeministri Orban për radion hungarez” Radio Kossuth “. Tashmë autoritetet kompetente të vendit janë të ngarkuar me përgatitjen e ndërtimin e një gardh prej katër metra të lartë dhe një gjatësi prej 175 kilometra, për aq sa kjo është gjatësia e kufirit në mes të Hungarisë dhe Serbisë në provincën veriore serbe të Vojvodinës. Ndërtimi i këtij gardhi masiv ka vendosur për të parandaluar numrin e madh të refugjatëve që, përmes Turqisë, Greqisë dhe vendeve të Ballkanit, janë duke u përpjekur për të hyrë në territorin e Bashkimit Evropian, veçanërisht nëpërmjet Hungarisë. Ata janë kryesisht refugjatë nga Siria, Irani, Afganistani, Somalia dhe të tjerët, të pasigurtë për jetën, vendet Azi dhe Afrikë janë duke u përpjekur për t’i shpëtuar varfërisë, urisë, sëmundjeve, konflikt dhe natyral nga Fanatizmi i grupeve fetare si Shteti Islamik i Levanti (ISIS). Gjithnjë e më shumë trupat pajetë të emigrantë të cilët u mbytën në Detin Mesdhe deri në brigjet e Italisë dhe Greqisë, si dhe vendet e zhvilluara dhe demokratike të Bashkimit Evropian nuk ka një strategji gjithëpërfshirëse si përgjigje. Problemi është i madh si kurrë më parë në botë nuk ka pasur kaq shumë refugjatë si tani. Disa vende besojnë gabimisht se janë të mbrojtur nga kjo valë njerëzore e dëshpërimit, duke ndërtuar mure dhe gardhe, duke shpresuar se në këtë mënyrë do të ndalojnë valët e refugjatëve. Një rast i tillë është nacionaliste si kryeministri Viktor Orban i Hungarisë, i cili, kundër të gjithë politikave të emigracionit të BE-së kërkon të bëjë me koëfortësi për shpëtuar nga refugjatët.
Reagimet
Sigurisht shtetet e tjera anëtare të BE-së nuk e mirëpresin vendimin hungareze, por ata nuk mund të ndërhyjë në çështjen e menaxhimit të kufirit në Hungari. Brukseli nuk e ka fuqinë për të ndaluar instalimin e gardhe, përveç për të shprehur mospajtimin e tyre. “Vetëm kohët e fundit u çliruam nga muret në Evropë dhe nuk kanë nevojë për të rindërtuar”, tha Natasha Bero, zëdhënëse i Komisionit Evropian mbi emigracionin. Duke folur për përvojën e vendit të tij, ambasadori i SHBA në Beograd, Majkëll Kirby tha: “Ndërtimi i një gardhi nuk mund të zgjidhë problemin e ndërlikuar të kalimit të paligjshëm të kufirit. SHBA ka provuar këtë taktikë në kufijtë e tyre me Meksikës, por nuk arriti të ndalë ata, të cilët janë të vendosur për të kaluar kufirin. “. Kujdes se në gardhe në kufirin SHBA-Meksikë gjejnë vdekjen çdo vit rreth 500 emigrantë, duke e detyruar presidentin Obama për të pezulluar në vitin 2010 projektet që ishin për zgjerim. Sigurisht që ka edhe nga ata që mbështesin planin e kryeministrit hungarez, siç është politikani konservator bavarez Manfred Weber, i cili tha se “kufijtë e jashtëm të Evropës duhet të mbrohen më mirë. Gardh duhet të ketë, dera e përparme nuk duhet të jetë e hapur. Ajo është thjesht për të parandaluar hyrjen e paligjshme. ”
Një botë ndërtuar me mur
Historia njerëzore është e mbushur me raste të ndërtuar me mure madhështore që kishin si mision të tyre për të mbajtur “jashtë” barbarët, armiqtë, emigrantët, të varfërit dhe refugjatët. Sot është një listë e 48 mureve të famshme historike dhe 11 prej tyre janë nën mbrojtjen e UNESCO-s si monumente të trashëgimisë kulturore botërore, ndërsa të tjerët ekzistojnë vetëm në kujtimet apo rrënojat, duke përfshirë të famshim Murin e Hadrianit, ku mbronte romën në Britaninë nga nga sulmet barbare të Celts në veri (ajo frymëzoi dhe krijuesit e seri popullore Game of Thrones). Disa ndërtime të tilla janë tërheqje për turistët, duke përfshirë të famëshmin e Murit të Madh të Kinës, që çdo vit e vizitojnë 11 milionë turistë të huaj.
Muret, megjithatë, nuk i përkasin vetëm historisë, por kanë një realitet brenda “të hapur” në shoqëritë tona dhe sidomos në Evropë. Edhe pse ra Muri i Berlinit në vitin 1989, Evropa e civilizuar dhe demokratike në krye të listës globale me shumë mure dhe gardhe. Është e mjaftueshme vetëm për të kujtuar “Murin e Paqes” në Irlandën e Veriut, “vijës së gjelbërt” në Qipro, gardhet “anti-emigrant” në kufirin midis Greqisë, Bullgarisë dhe Turqisë.
Bullgaria ka filluar në vitin 2013, ishte kryeministër Plamen Oresharski, ka ndërtuar një gardh çeliku me lartësi prej 4 metrash, me qëllim për parandalimin e emigracionit nga Lindja e Mesme dhe Afrikën e Veriut, por për shkak se numri i emigrantëve që hyjnë në vend ishte gjithsesi i vogël, investimi doli se ishte ekonomikisht i paqëndrueshme dhe të vetmit njerëz që përfituan ishin prodhuesit e çelikut.
Greqia ka filluar për të ndërtuar famëkeqin “gardhin në Evros” në rajonin e Orestiada, një vit më parë, në drejtimin e kryeministrit Antonis Samaras, i cili kishte miratuar tërë agjendën anti-emigrantëve së djathtës ekstreme, në një kohë kur politika ekonomike varfëron shoqërinë greke, duke dërguar emigrantë të rinj grekë jashtë vendit. Ndërtimi i këtij gardhi nuk arriti të frenoj problemin, natyrisht as për të zgjidhur atë. Në vend që të vijnë tani nga kufiri në Evros turmat e refugjatëve zgjodhën për të ardhur nga deti, kështu që presioni u rrit në ishujt e Egjeut lindor …
Nëse i shtojmë këtyre mureve kufitare evropiane dhe murit të madh të betonit Izraelit rreth Bregun Perëndimor dhe Gaza, gardh i Egjiptit deri në Rripin e Gazës, “zonën e demilitarizuar” midis Koresë së Veriut dhe Jugut, muri rreth Sadr City në Bagdad, muri në mes të Indisë dhe Pakistanit, gardhe rreth qyteteve spanjolle-enklava Melilla dhe Ceuta në bregdetin maroken, gardh i madh në kufi SHBA dhe Meksika etj. Ata do të kuptojnë se kurrë më parë planeti ynë nuk ishte aq me mure, siç është sot. Në qoftë se në këto mure dhe gardhe, shtoni muret private dhe gardhe, atëherë është e kuptueshme se. pavarësisht nga gjoja qytetërimit dhe demokratizimin, ne jetojmë në thelb në një planet-burg plotë i mbrojtjeve, shpesh elektrike, shenjat ndaluese dhe burgjet të mëdha …
Asnjë mur nuk mund të parandalojë dëshpërimin
Shembuj të gardheve kufitare në SHBA, por edhe në kufirin Bullgari-Greqi-Turqi, na mësojnë karakteristikat se, muret nuk mund të parandalojnë dot emigrantët dhe refugjatët që do të vijnë, thjesht e bëjnë lëvizjen e tyre më të rrezikshme. Historia jonë vetë na mëson se asnjë mur, i fuqishëm sa mund të jetë, nuk mund të përballojë për të të mbajtur nga “barbarët”, emigrantët e dëshpëruar. Të gjitha muret janë të dënuar disa here të rënë, ndërsa ata që prodhojnë ato të ndjehen më pak dhe më pak të sigurt, e frikshme në financat rraskapitura dhe shohim liritë e tyre shumë të kufizuara. Ashtu si në botën e pabarazi të mëdha ekonomike, luftërat, konfliktet, shtypja dhe mjerimi, valët e njerëzve të dëshpëruar gjithmonë do të përpiqen për të gjetur një “strehë të sigurt” për rindërtimin e jetës së tyre. Asnjë mur dhe asnjë gardh nuk do të ndalojë emigracionin. Përkohësisht mund të të pakësoj rrjedhjen, por në fund presioni do të rritet në mënyrë që do të zhduk krejt çdo gjë në rrugën e saj. Kjo është arsyeja pse çështja e emigracionit nuk është në nivel lokal dhe kombëtar. Por është përhapur në të gjithë Evropën dhe në botë dhe për këtë arsye duhet të trajtohet më në fund si një problem global, duke filluar me një politikë globale që shuan zjarret e luftës në rrënjë dhe do të zvogëlojë pabarazitë e mëdha ekonomike dhe padrejtësitë, duke i dhënë mundësi për njerëzit që të jetojnë dhe të përparojnë në atdheun e tyre.
