Me dt. 28 Qershor 2024, në Bruksel, Rrjeti i Dhomave të Tregtisë dhe Industrisë të Ishujve të BE-së (INSULEUR) organizoi një workshop/seminar në Komitetin Ekonomik dhe Social Evropian (EESC) në Bruksel, duke u fokusuar në të ardhmen e ishujve të BE-së brenda kornizës të politikës së kohezionit pas vitit 2027.
Ky aktivitet, i mbajtur nën kujdesin e Komitetit Ekonomik dhe Social Evropian (EESC) me mbështetjen e Komisionit të Ishujve të Rajoneve Periferike Detare (CPMR) dhe Federatës Evropiane të Ishujve të Vegjël (ESIN) mblodhi ekspertë, politikëbërës dhe palë të interesuara për të adresuar sfidat dhe mundësitë unike me të cilat përballen ishujt e BE-së dhe në këtë seminar kaq të rëndësishëm ishte prezent dhe Diaspora Shqiptare e Greqisë.
Gjatë seminarit, z. Ioannis Vardakastanis, President i Seksionit ECO të EESC-së, theksoi domosdoshmërinë e një qasjeje kohezive dhe gjithëpërfshirëse ndaj politikave të BE-së që marrin parasysh sfidat unike të rajoneve ishullore. Ai theksoi rëndësinë e mbështetjes së (shënjestruar) synuar dhe zbatimin e Paktit të Ishujve, duke mbështetur një qasje më të integruar dhe të bazuar në politikëbërje për të siguruar zhvillimin e qëndrueshëm të rajoneve ishullore. Ai deklaroi ndër të tjera se “EESC beson fuqimisht se BE-ja duhet të bëjë përpjekje më të mëdha për të njohur veçantinë e sfidave me të cilat përballen ishujt […] Në këtë kontekst, shoqëria e organizuar civile ka një rol të rëndësishëm për të luajtur.[…] Ne duhet të garantojmë se, në çdo cep të Evropës, pabarazitë që pengojnë arritjen e kohezionit ekonomik dhe social në rritje do të zhduken në të gjitha nivelet. Raporti i 9-të i kohezionit tregon se pabarazitë ekonomike janë të mëdha në të gjithë kontinentin, sidomos në ishuj”.
Një pozicion të ngjashëm ndau edhe Joseph Borg, President i INSULEUR, i cili vuri në dukje lidhjen kritike për të ardhmen e rajoneve ishullore evropiane: “Sfidat dhe mundësitë unike me të cilat përballen ishujt tanë kërkojnë vëmendje të përqendruar dhe korniza politikash për të siguruar zhvillimin e tyre të qëndrueshëm dhe integrimin e pandërprerë në agjendën më të gjerë evropiane”.
Shkëlqesia e saj Ambasadorja e Greqisë në Belgjikë, Zonja Sofia Grammata, gjithashtu përmes ndërhyrjes së saj bëri një thirrje bindëse për veprim nga politikëbërësit e BE-së që të njohin dhe të veprojnë sipas nevojave specifike të ishujve, duke përzier mprehtësinë diplomatike, njohuritë personale dhe një avokim të fortë për ndryshimet e politikave që pasqyrojnë realitetet dhe potencialin e rajoneve ishullore brenda BE-së dhe duke nënvizuar ndikimin në botën reale të politikave të BE-së në komunitetet ishullore. “Asnjë rajon nuk duhet të lihet pas”, tha ajo, duke i dhënë tonin seminarit, pas ndërhyrjes së z. Eleftherios Kechagioglou, President i Rrjetit Hellenic Small Islands (HSIN) i cili dha një pasqyrë të shkretëtirëzimit në rritje të ishujve dhe domosdoshmërisë që politikat e BE-së të trajtojnë specifikat e ishujve.
Presidenti i HSIN theksoi ndër të tjera nevojën për transport detar gjithëpërfshirës, por edhe krijimin e treguesve specifikë për ishujt, duke përgatitur “terrenin” për znj. Danai Krokou, zyrtare e projektit në INSULEUR e cila më pas prezantoi informacione nga studimi i parë gjithëpërfshirës demografik i ekonomive izoluese brenda BE-së, dhe theksoi rëndësinë e trajtimit të deficiteve të infrastrukturës së lidhjes ndërmjet ishujve dhe dobësive ekonomike për të integruar këto rajone në ekonominë më të gjerë të BE-së. Një studim i cili hedh bazat për krijimin e një Observatori shumë të nevojshëm të ekonomive izoluese, të cilin INSULEUR e ka mbrojtur gjithmonë, siç kujton z. George Assonitis, anëtar i komitetit teknik të INSULEUR.
“A do të njihen plotësisht ishujt në kuadrin financiar shumëvjeçar të ardhshëm dhe a do të ketë ende një politikë kohezioni siç e njohim ne, e rrënjosur në parimet e saj themelore?”, pyeti Claire Haley, zyrtare e projektit dhe politikës në Komisionin e Ishujve CPMR, duke kërkuar që Komisioni Evropian të marrë seriozisht parasysh thirrjet e shumta në favor të një njohjeje më të mirë me izolimin (ishujve), nëpërmjet një Pakti për Ishujt dhe duke kujtuar realitetin shqetësues të ishujve së bashku me punën avokuese të CPR-së dhe pozicionet më të fundit për të ardhmen e Politikës së Kohezionit.
I ftuar, duke përfaqësuar Diasporën Shqiptare të Greqisë, si pjesë e shoqërisë civile z. Etmond Guri, theksoi ndër të tjera se: “Europa dhe qeveritë e vendeve anëtare të BE-së, kryesisht ato të jugut dhe të veriut që përballen me fluksin më të madh të emigranteve dhe refugjateve, tashmë kanë filluar të shqetësohen me problemin e emigracionit. Deri më sot fatkeqësisht, ndërhyjnë gjithmonë pasi të jetë shfaqur problemi dhe kjo vështirëson së tepërmi pozitën e BE-së për të zgjidhur problemin. Shumë herë veprimet e BE-së ose nuk kanë fare efekt ose nuk kanë rezultatet e pritura.
Emigracioni edhe pse gjatë këtyre 3 dekadave mund të duket si një fenomen i ri, ai nuk është i tillë, thjesht emigracioni shfaq dinamika të ndryshme me ulje ngritje sipas situatave dhe rrethanave në vendet e origjinës, po ashtu edhe për shkak të luftërave. Por në çdo rast tashmë qytetarët e vendeve të treta (emigrantët – refugjatët) janë pjesë e pandarë e shoqërive pritëse. Shumë herë, ndërsa janë aty, në marrëdhëniet e tyre me shoqërinë pritëse, fatkeqësisht ata janë të padukshëm. Ndërkohë që flukset vazhdojnë, në vendet pritëse vërehet një inerci për pritjen dhe organizimin e tyre. Në Greqi çështja e emigrantëve nuk ka marrë asnjëherë vëmendjen e duhur si nga qeveritë po ashtu edhe nga BE-ja, përveç disa rasteve specifike. Atëherë, cili është roli i BE-së dhe i qeverive në këto vende për këto çështje? Mund të imagjinojmë se si do të jetë situata dhe përbërja e botës së biznesit dhe shoqërisë civile vitet e ardhshme.
Çfarë nuk ka shkuar mirë prej kaq vjetësh me politikat e BE-së që të kemi këtë situatë?
A ka nevojë vërtet BE-ja për punëtorë nga vendet e treta?
Statistikat thonë që nevoja është shumë e madhe, madje situata është shqetësuese deri alarmante për disa shtete, si p.sh. Greqia dhe vendet e Jugut. Sipas njoftimeve të vetë zyrtarëve të lartë të këtyre vendeve, p.sh Greqisë i nevojiten më shumë se 160.000 vende pune/punëtorë në profile pune të ndryshme, ku përtej papunësisë së madhe, vendasit ose nuk preferojnë t’i bëjnë ose nuk kanë trajnimin e duhur. E njëjta situatë edhe me vendet e tjera të BE-së, atëherë nuk duhet që të ketë vëmendje më të shtuar dhe të hartohen politika analoge të cilat do t’u vinin në ndihmë si shoqërive pritëse, biznesit dhe sigurisht vetë emigrantëve?
Është domosdoshmëri një qasjeje e re kohezive dhe gjithëpërfshirëse ndaj politikave të BE-së që të marrin parasysh sfidat unike të rajoneve ishullore dhe jo vetëm, ku emigrantët të trajtohen si qytetarë me të drejta të barabarta me politika mbështetëse, trajnime dhe sigurisht të aplikohen politika lehtësuese për pajisjen e tyre me dokumente të rregullta për të qenë edhe më të dobishëm në shoqëri”.
Në përgjigjen e tyre, Manolis Koutoulakis, Sekretari i Përgjithshëm për Politikat Ishullore dhe Egjeun, Ministria Greke e Çështjeve Detare dhe Politikës Ishullore, dhe Benoit Nadler, Zëvendës Drejtues i Njësisë – Zhvillimi i Politikave dhe Analiza Ekonomike – Politika Rajonale – Komisioni Evropian, pranuan këto shqetësime dhe demonstruan një angazhim për t’i adresuar ato në politikat e ardhshme.
Në të vërtetë, z. Koutoulakis, i cili ka qëndruar vazhdimisht përkrah komuniteteve ishullore dhe duke i mbështetur ato me vendosmëri, theksoi përpjekjet e qeverisë greke për të menaxhuar më mirë burimet e politikave rajonale dhe theksoi domosdoshmërinë e shpërndarjes së një përqindje specifike të fondeve të komunitetit për ishujt, duke përforcuar mbështetjen e tij të gjatë për ishujt, komunitetet dhe aktorët lokalë, ndërsa Benoît Nadler theksoi përparimin e bërë përmes konsultimeve për periudhën pas vitit 2027, duke nënvizuar rolin vendimtar të ishujve si partnerë lokalë, në zbatimin dhe zhvillimin e politikës së kohezionit.
Hapat pozitivë të seminarit nënvizojnë angazhimin kolektiv për integrimin e nevojave specifike të ishujve dhe jo vetëm në politikat më të gjera të BE-së. Megjithatë, seminari theksoi gjithashtu udhëtimin e gjatë përpara për të realizuar plotësisht këto qëllime, duke theksuar nevojën për avokim të vazhdueshëm, mbështetje të synuar dhe korniza të forta politikash për të siguruar zhvillim të qëndrueshëm dhe elasticitet për ishujt e BE-së.
Diaspora Shqiptare në Greqi i shpreh mirënjohjen më të thellë dhe falënderon përzemërsisht z. Eleftherios Kechagioglou, President i Rrjetit Grek të Ishujve të Vegjël (HSIN) njëkohësisht Ambasador i Klimës i Bashkimit Euopian, si një mik i çmuar për mbështetjen e pakursyer dhe kontributin e madh që ai ka dhënë ndër vite për çështjet tona, në përpjekje të përbashkëta për një shoqëri më të mirë, më të devotshme dhe më të emancipuar për të përballuar së bashku problemet dhe sfidat e kohës.
