“Problemet globale me shëndetësinë të shkaktuara nga COVID-19 kërkojnë masa efektive për të mbrojtur shëndetin dhe jetën e njerëzve. Kjo përfshin luftën ndaj dezinformimit që mund të shkaktojnë panik dhe trazira sociale. Për fat të keq disa qeveri po e përdorin këtë imperativ si pretekst për të vendosur kufizime joproporcionale për lirinë e shtypit; kjo është një qasje kundërproduktive që duhet të ndalet. Veçanërisht në kohë krize, ne duhet të mbrojmë liritë dhe të drejtat tona të çmuara,” tha Komisionerjaei Këshillit të Evropës për të Drejtat e Njeriut, Dunja Mijatović.
“Në javët e kaluara, parlamentet, qeveritë dhe autoritetet vendore kanë miratuar legjislacione, dekrete ose vendime që qartë rrezikojnë të pengojnë punën e gazetarëve dhe aktorëve të medias si dhe të kufizojnë të drejtën e publikut për të marrë informacion.
Gazetarët që mbulojnë pandeminë në Hungari dhe Federatën Ruse po përballen me një sërë sanksionesh, duke përfshirë rrezikun, sipas ligjeve të reja, e burgosjes deri në pesë vjet për përhapjen e “informacionit të rremë”, ndërsa në Azerbajxhan, ndryshimet e fundit vendosin një detyrim për pronarët e mediave të lajmeve në internet për të parandaluar shpërndarjen e “informacionit të dëmshëm”. Në Rumani, një dekret i lejon autoriteteve të heqin përmbajtjen dhe të bllokojnë faqet e internetit, ku kjo përmbajtje siguron “informacion të rremë” në lidhje me evolucionin e COVID-19 dhe masat parandaluese, pa mundësinë e ankimit kundër vendimit. Në Bosnjë dhe Hercegovinë, dekretet dhe propozimet legjislative që synojnë të ndëshkojnë qarkullimin e informacionit që mund të shkaktojë panik rrezikojnë të kufizojnë punën e gazetarëve dhe lirinë e shprehjes në platformat e mediave sociale. Dhe së fundmi, në Armeni, pas miratimit të rregullave të rrepta që ndalojnë publikimin e informacionit me natyrë mjekësore dhe epidemiologjike për shpërthimin e virusit, një numri gazetash dhe faqesh internetit iu desh të fshinin disa informacione, të cilat nuk është plotësisht në përputhje me burimet zyrtare.
Qasja në informacion është gjithashtu një viktimë kolaterale e masave që qeveritë po ndërmarrin për t’u përballur me pandeminë. Sidoqoftë, siç tregohet në deklaratën e përbashkët të kohëve të fundit nga ekspertë ndërkombëtarë, gazetaria ofron një funksion thelbësor gjatë një emergjence shëndetësore publike. Përkundër faktit se informacioni në kohë është thelbësor që publiku të kuptojë rrezikun dhe të marrë masa në nivel personal për të mbrojtur veten e tyre, filtrimi i informacionit dhe vonesat në përgjigjet ndaj kërkesave për lirinë e informacionit janë vërejtur në disa shtete anëtare. Në Republikën Czecheke, Serbi dhe Itali, ka pasur raporte të rasteve të gazetarëve që nuk ishin lejuar të merrnin pjesë në konferenca për shtyp, të merrnin informacion nga autoritetet shëndetësore ose të dokumentonin punën e zyrtarëve të zbatimit të ligjit.
Gjithashtu,ështe e një rëndësie të madhe që gazetarët të jenë në gjendje të punojnë në kushte të sigurta, pa frikë se mos ngacmohen ose sulmohen, siç theksohet në Rekomandimin (2016)4 të Komitetit të Ministrave për mbrojtjen e gazetarisë dhe sigurinë e gazetarëve dhe të tjerë aktorë të medias. Sidoqoftë, në Turqi, disa gazetarë u arrestuan si kundërpërgjigje për raportimin e tyre për COVID-19. Në Slloveni, një gazetar, i cili paraqiti një kërkesë për informacion në lidhje me masat e miratuara nga qeveria për t’u përballur me pandeminë, ishte objek i një fushate njollosjeje nga media afër partisë politike që udhëheq koalicionin qeveritar.
Nuk ka dyshim se qeveritë po përballen me sfida të pashembullta gjatë kësaj pandemie. Sidoqoftë, kjo nuk mund të jetë një justifikim për të shtypur shtypin dhe për të kufizuar kështu aksesin e njerëzve në informacion. Gazetarët dhe aktorët e medias kryejnë punë të domosdoshme që i shërbejnë të mirës publike. Puna e tyre duhet të mbrohet, jo të minohet.
Prandaj, i nxis të gjitha vendet anëtare të Këshillit të Evropës të ruajnë lirinë e shtypit dhe medias dhe të sigurojnë që masat për të luftuar disinformimin janë të nevojshme, proporcionale dhe subjekt i mbikëqyrjes së rregullt, përfshirë këtu nga Parlamenti dhe institucionet e brendshme të të drejtave të njeriut. Masat për të luftuar dezinformimin nuk duhet të pengojnë kurrë gazetarët dhe aktorët e medias që të kryejnë punën e tyre ose të çojnë në bllokimin e padrejtë të përmbajtjes në internet. Ato vende që kanë futur kufizime që nuk i plotësojnë këto standarde, duhet t’i shfuqizojnë ato menjëherë.”
