Ish-ambasadori grek në Shqipëria 1999-2000 z. Malia ka folur për të përditëshmen Kathimerini lidhur me çështjen Beleri, duke thenë që :Kryeministri i Shqipërisë zgjedh një politikë diskriminuese anti-evropiane të pakicave. Atij nuk i intereson nëse kjo cenon kohezionin e NATO-s në një moment kritik.
Artikulli i tij i plotë në gazeten Kathimerini
“Prillin e kaluar isha dëshmitar në një gjyq. Përsërita para gjykatës atë që kam besuar prej 25 vitesh. Nuk ka nder më të madh se të shërbesh si diplomat grek në Shqipëri. Për shumë arsye. Në nivelin e simbolizmit për shkak të persekutimeve, kur flasim tani për minoritetin etnik grek në Shqipëri kuptojmë Himarën. Por nuk është vetëm Himara. Z. Beleri nga burgu i kujtoi për “Kathimerini”, ish-kryeministrit z. Edi Rama se Shqipëria, duke zbatuar politikën e Enver Hoxhës, nuk e njeh helenizmin e Himarës si Minoritet Kombëtar. Atavizëm i frymëzuar nga Hodge. Kryeministri i Shqipërisë zgjedh një politikë diskriminuese anti-evropiane të pakicave. Atij nuk i intereson nëse kjo cenon kohezionin e NATO-s në një moment kritik.
Çështja e kryetarit të zgjedhur, zotit Fredi Beleri, duhet të jetë sot në krye të prioriteteve tona. Prandaj, rruga europiane e Shqipërisë duhet të varet nga respektimi i të drejtave të njeriut të anëtarëve të pakicës kombëtare greke dhe zbatimi i dispozitave të Konventës Europiane të të Drejtave të Njeriut. Karakteristikë e politikës sonë ndaj Shqipërisë është mungesa e stabilitetit, vazhdimësisë dhe konsistencës. Politika jonë sjell të kundërtën e rezultateve të synuara.
Ajo heq nga Greqia mundësinë për të vepruar në mënyrë efektive. Ne kemi pasur trajtimin e qershorit 2018, si dhe vendimin e mëparshëm të qershorit 2014 gjatë ushtrimit të presidencës sonë të BE-së. Drita jeshile pastaj në 2019-2020 pa kushte të qarta dhe të pashmangshme në Bashkim. Nga politika jonë nuk përfitoi as Greqia, as marrëdhëniet greko-shqiptare, as ndërtimi i një “shteti të së drejtës” në Shqipëri. Duhet një politikë e fortë. Por nëse pranojmë se ekziston, atëherë qëllimet dhe synimet tona nuk konfirmohen nga rezultatet.
Unë jam kundër reagimeve emocionale dhe me slogane. Gjithashtu kundër thirrjeve të rrezikshme për reagim “dinamik”. Parrulla nxjerrin vetëm frikacakë dhe njerëz të papërgjegjshëm. Mungojnë përherë të pranishmit me fishekzjarrë “super patriotët”. Në dhjetor 2022, kryetari i Bashkisë së Heimarrës, i zgjedhuri në atë kohë, kandidati i tanishëm, z. Beleris, organizoi vizitën vërtetë historike, priti dhe iu drejtua kryeministrit në pedonalen e këtij qyteti historik. Në gjendjen e thellë të zotit Edi Rama asgjë nuk është befasi. Gjithçka është e planifikuar paraprakisht. Pra, na tregoni mirë të kaluarën e afërt në mënyrë që të lexojmë saktë të tashmen pa dridhje. Mbetet një propozim politikash: negociatat e anëtarësimit të Shqipërisë me Bashkimin Evropian duhet të fillojnë vetëm nëse plotësohen tre kushte:
a) Dorëzimi dhe dhënia e titujve të pronësisë së përfituesve në Himarë në institucionet evropiane.
b) Heqja e zonave të pakicës Khodzic.
c) Çlirimi, rivendosja dhe marrja e kryebashkiakut të Himarës nga zoti Beleri.
Edhe pse ne thirremi në procesin e anëtarësimit të Shqipërisë, nuk kemi marrë asnjë masë kombëtare. Shumica, p.sh. Ndalimi i hyrjes në Greqi, aplikohet në zonën Shengen. Ato janë efektive. Në vitin 2019 u morën masa kombëtare ndaj kryetarit të Bashkisë Himarë, z.Gergi Goro. Ka kuptim të merren masa administrative tani (p.sh. ndalimi i hyrjes në Greqi) për anëtarët tanë të njohur të aparatit represiv të qeverisë. Ndaj, nuk duhet të vërtetohet bindja e qeveritarëve shqiptarë se “në marrëdhëniet mes Athinës dhe Tiranës, Shqipëria ka iniciativën në formësimin e klimës së marrëdhënieve”.
Deklaratat tona në të kaluarën e lanë Tiranën me përshtypjen se në Greqi tashmë ekziston logjika e një shkolle. Mungesa e masave kombëtare tashmë është shoqëruar me një situatë të pakëndshme. Kemi arritur në pikën e “shterrimit” të paefektshëm të kukurës së armëve tona diplomatike dypalëshe, pa marrë asnjë masë të vetme kombëtare. Ecuria e marrëdhënieve ishte e parashikueshme. I takon Athinës të adoptojë një politikë të vendosur të përputhjes së fjalëve dhe veprave ndaj Shqipërisë.
* Z. Alexandros P. Mallias ishte ambasador i Greqisë në Tiranë 1999-2000.
