ELIAMEP dhe Fondacioni për Shoqërinë e Hapur të Shqipërisë (OSFA) prezantuan studimin me titull “Marrëdhëniet midis Shqipërisë dhe Greqisë” të martën, 29 qershor 2021, publikuar sot ne gazeten e perditëshme ETHNOS.
Të drejtat e pakicave, zgjerimi shqiptar dhe caktimi i kufijve të zonave detare vazhdojnë të ndikojnë negativisht në marrëdhëniet dypalëshe, sipas një sondazhi të ELIAMEP dhe hapja e Shoqërisë Shqiptare paraqitur në ministri Dendia.
Studimi paraqet rezultatet e sondazheve paralele të opinionit publik të kryera nga Njësia e Kërkimit të Opinionit Publik të Universitetit të Maqedonisë në Greqi dhe kompanisë Datacentrum në Shqipëri. Të dy sondazhet kishin një shembull përfaqësues kombëtar dhe mbledhja e të dhënave u zhvillua në 13-20 Dhjetor 2019 në Greqi dhe më 11-26 Shkurt 2020 në Shqipëri. Studimet paralele regjistruan perceptimet dhe qëndrimet e të dy shoqërive në lidhje me marrëdhëniet dypalëshe dhe ndryshimet, imazhin që secila shoqëri ka për tjetrën, pikat e konvergjencës dhe divergjencës, tendencat pozitive dhe sfidat për të ardhmen.
Cilat janë marrëdhëniet midis Greqisë dhe Shqipërisë sot?
Në Greqi: Dy në tre të anketuar (31.5¨%) në Greqi deklarojnë se marrëdhëniet bilaterale janë të mira, ndërsa 48% i konsiderojnë ato as të mira as të këqija. Vetëm 16% mendojnë se marrëdhëniet janë të këqija.
Në Shqipëri: Shumica e të anketuarve (45%) i konsiderojnë marrëdhëniet dypalëshe si të mira, ndërsa 12% i konsiderojnë ato shumë të mira. Me një normë prej 36%, qytetarët i vlerësojnë ato si as të mira as të këqija. Vetëm 5% i konsiderojnë ato të këqija.
Si krahasohet situata aktuale me atë të dekadave të mëparshme?
Në Greqi: Shumica (42.5%) e të anketuarve besojnë se marrëdhëniet bilaterale sot janë më të mira se në të kaluarën, 8% i konsiderojnë ato shumë më të mira, ndërsa 35% as më të mira dhe as më keq. Vetëm 11% i vlerësojnë ato si më të këqijtë.
Në Shqipëri: 34% e të anketuarve në Shqipëri besojnë se marrëdhëniet bilaterale sot janë më të mira se në të kaluarën, ndërsa një në pesë (47%) as më të mirë dhe as më keq. 13% i konsiderojnë shumë më mirë, ndërsa vetëm 5% i vlerësojnë si më të këqija.
Greqia ka ndihmuar Shqipërinë në 20 vitet e fundit? Çfarë mendojnë shqiptarët dhe qytetarët grekë?
Në Greqi: Pothuajse 9 në 10 të anketuar besojnë se Greqia ka ndihmuar Shqipërinë në 20 vitet e fundit, me një përqindje prej 9% që besojnë të kundërtën.
Në Shqipëri: Shumica e të anketuarve (85%) besojnë se Greqia ka ndihmuar Shqipërinë në 20 vitet e fundit, ndërsa 13% besojnë të kundërtën.
Si i shikojnë shtetasit grekë dhe shqiptarë marrëdhëniet ekonomike midis dy vendeve?
Në Greqi: Shumica e të anketuarve (41.5%) vlerësojnë se Shqipëria përfitoi më shumë se Greqia, ndërsa 34% e të anketuarve besojnë se të dy vendet përfituan. Në 15% të të anketuarve besojnë se vetëm Shqipëria ka përfituar.
Në Shqipëri: Shumica e të anketuarve (49%) besojnë se të dy vendet përfituan, ndërsa 39% që Greqia përfitoi më shumë. 9% besojnë se Shqipëria përfitoi më shumë, ndërsa 3% vlerësojnë se vetëm Greqia përfitoi.
A ka njohuri të mjaftueshme për një popull për një tjetër?
Shembulli I: A e dinë të dy popujt se Shqipëria ka mbështetjen e qeverisë greke në perspektivën e saj evropiane?
Në Greqi: Shumica (63%) e qytetarëve besojnë me të drejtë se Greqia mbështet Shqipërinë për këtë çështje, ndërsa 18% besojnë gabimisht të kundërtën.
Në Shqipëri: Shumica e të anketuarve (66%) e dinë mirë se qeveria greke me të vërtetë po e mbështet Shqipërinë për këtë çështje, ndërsa 28% gabimisht besojnë se nuk është kështu.
Shembulli II: A e dinë të dy popujt që historikisht grekët dhe shqiptarët nuk kanë luftuar me njëri-tjetrin?
Në Greqi: Shumica e të anketuarve (73.5%) gabimisht besojnë se të dy popujt kanë zhvilluar luftë, ndërsa vetëm 20% kanë njohuri të sakta për këtë çështje.
Në Shqipëri: Shumica e të anketuarve (58%) gjithashtu gabimisht besojnë se të dy popujt kanë zhvilluar luftë me njëri-tjetrin, ndërsa 34% kanë një njohuri të saktë të kësaj çështje.
Pjesa B – Mosmarrëveshjet dhe çështjet në marrëdhëniet dypalëshe
Problemet që ndikojnë në marrëdhëniet dypalëshe sipas perceptimit të qytetarëve grekë dhe shqiptarë:
Në Greqi: 12.5% e të anketuarve vlerësojnë se një problem kryesor që ndikon në marrëdhëniet dypalëshe është “zgjerimi shqiptar – Shqipëria e Madhe”, ndërsa 12% kanë “qëndrimin e Shqipërisë ndaj pakicës greke” dhe 8% çështjen e Epirit të Veriut. Çështja e “demarkacionit detar” midis dy vendeve vlerësohet të ndikojë në marrëdhëniet dypalëshe me vetëm 1.5%, ndërsa 8% e të anketuarve i konsiderojnë “emigrantët shqiptarë” si një problem. 10% e të anketuarve vlerësojnë “ndryshimet kulturore” si një problem. Një fakt interesant është se vetëm për 2.5% të të anketuarve çështja e “Çamërisë” është problem dhe për vetëm 3% “marrëdhëniet shqiptaro-turke”.
Në Shqipëri: Shumica e të anketuarve (30%) besojnë se “caktimi i kufirit detar” është një çështje që prek marrëdhëniet dypalëshe. Në të njëjtën kohë, një total prej 26% e të anketuarve besojnë se çështja e “Çamërisë” është problemi kryesor për marrëdhëniet dypalëshe. Konkretisht, 17% vlerësojnë se fakti që “Greqia nuk e njeh çështjen e Çamëve” është një problem dhe për 9% problemi është “pasuritë e Çamëve dhe kundërshtimet e Shqipërisë në lidhje me Çamërinë”. Një fakt interesant është se për 15% të të anketuarve nuk ka asnjë problem, ndërsa në 10% të qytetarëve shqiptarë e konsiderojnë “mbajtjen e ligjit të luftës” nga ana e Greqisë një çështje serioze për marrëdhëniet dypalëshe.
A i respekton qeveria shqiptare të drejtat e minoritetit grek në Shqipëri?
Në Greqi: Shumica (78%) e të anketuarve besojnë se qeveria shqiptare nuk respekton të drejtat e pakicës greke, ndërsa vetëm 15% besojnë se i respekton ato.
Në Shqipëri: Pothuajse nëntë në dhjetë të anketuar (94%) besojnë se Shqipëria respekton të drejtat e pakicës, ndërsa vetëm 4% besojnë të kundërtën
Çfarë mendon opinioni publik në të dy vendet për emigrantët shqiptarë në Greqi?
Në Greqi: Shumica e të anketuarve (54%) vlerësojnë se marrëdhëniet midis emigrantëve grekë dhe shqiptarë janë të mira, ndërsa për 37% as të mira as të këqija. Vetëm 7% i konsiderojnë ata të këqij.
Në Shqipëri: Shumica e të anketuarve (57%) besojnë se marrëdhëniet midis emigrantëve grekë dhe shqiptarë janë të mira, ndërsa për 34% as të mira as të këqija. Vetëm 7% i konsiderojnë ata të këqij.
A janë emigrantët shqiptarë një “kërcënim” për Greqinë?
Në Greqi: Shumica e të anketuarve (74%) nuk i konsiderojnë emigrantët shqiptarë një kërcënim për Greqinë, por një përqindje prej 24% e konsiderojnë të tillë.
Në Shqipëri: Pothuajse të gjithë të anketuarit (97%) nuk i konsiderojnë emigrantët shqiptarë si një kërcënim për Greqinë.
A janë integruar plotësisht fëmijët e emigrantëve shqiptarë që janë rritur në Greqi në shoqërinë greke?
Në Greqi: Shumica e të anketuarve me 84% pajtohen se ata janë integruar, ndërsa 14% nuk pajtohen.
Në Shqipëri: Shumica e të anketuarve me 79% besojnë se ata janë integruar, ndërsa 19% nuk pajtohen.
.Pjesa C – Imazhi dhe perceptimet në një nivel personal
Çfarë vjen në mënyrë spontane në mendjet e qytetarëve të të dy vendeve si një përcaktim për qytetarët e palës tjetër?
Në Greqi: Shumica e të anketuarve (40%) nuk i japin askujt ose nuk i japin një karakterizim neutral qytetarëve shqiptarë. Me një normë prej 10% fjala “punëtor” më vjen ndërmend spontanisht, ndërsa për 9% fjala “emigrant”. Përqindje shumë më të vogla kanë karakterizime spontane negative, të tilla si “kriminale”.
Në Shqipëri: 19% e të anketuarve spontanisht i etiketojnë Grekët si “racistë ose diskriminues”, ndërsa 15% si “njerëz pozitivë dhe të mirë”, 14% si “fqinjë” dhe 9% si “mikpritës”. Në përgjithësi, 52% e të gjitha vlerësimeve spontane janë pozitive, 40% negative dhe 31% neutrale.
Si i përshkruajnë të anketuarit qytetarët e palës tjetër?
Në Greqi: Për shumicën e grekëve, shqiptarët janë “punëtorë të zellshëm” dhe “njerëz të familjes”. Gjithashtu, ata nuk i shohin ato si një “kërcënim për kulturën e tyre”. Por shumica nuk i sheh ata si “të ndershëm”, “të besueshëm / të besueshëm” ose si “njerëz të përzemërt dhe të ngrohtë”. Në të njëjtën kohë, përqindja e atyre që i shohin shqiptarët si njerëz që janë “të prirur për paligjshmëri” ose “në gjendje të keqe financiare” ka rënë ndjeshëm.
Në Shqipëri: Të anketuarit shqiptarë gjithashtu i shohin grekët si “punëtorë të zellshëm” dhe “njerëz të familjes”. As ata nuk i shohin ato si një “kërcënim për kulturën e tyre”. Por shumica gjithashtu nuk i sheh ata si “të ndershëm”, “të besueshëm / të besueshëm” ose si “njerëz të përzemërt dhe të ngrohtë”.
Ομοιότητες και διαφορές στην κοινή γνώμη των δύο χωρών
Ngjashmëritë dhe ndryshimet në opinionin publik të të dy vendeve
Për cilat çështje pajtohen pikëpamjet e opinionit publik në të dy vendet?
Të dy popujt bien dakord që marrëdhëniet dypalëshe janë përmirësuar në krahasim me vitet e mëparshme.
Të dy popujt nuk e shohin njëri-tjetrin si një “kërcënim”.
Të dy popujt njohin ndihmën e Greqisë për Shqipërinë gjatë dekadave të fundit.
Të dy popujt e shohin minoritetin grek në Shqipëri dhe emigrantët shqiptarë në Greqi si ura midis dy shoqërive.
Shqiptarët kanë një pamje pozitive për pakicën greke në Shqipëri dhe se marrëdhëniet midis shqiptarëve dhe grekëve janë të mira.
Emigrimi i shqiptarëve në Greqi duket se nuk konsiderohet më problem. Të dy popujt pajtohen se fëmijët e emigrantëve shqiptarë janë plotësisht të integruar në shoqërinë greke.
Në të njëjtën kohë, qëndrimet negative në nivelin personal përgjithësisht midis grekëve dhe shqiptarëve janë ulur shumë.
Përveç kësaj, të dy popujt njohin disa karakteristika shumë pozitive në popujt e tyre përkatës fqinjë.
Cilat çështje kanë nevojë për më shumë studim dhe më shumë vëmendje dhe veprim politik?
Të dy popujt kanë dallime të konsiderueshme në mënyrën se si ata i perceptojnë marrëdhëniet ndërkombëtare dhe BE-në. Shqiptarët janë qartë më pozitivë në lidhje me bashkëpunimin ndërkombëtar dhe më pro-evropianë se grekët.
Të dy popujt vazhdojnë ta shohin njëri-tjetrin negativisht dhe stereotipikisht për disa çështje, ndërsa ka perceptime negative që ndikojnë në imazhin e përgjithshëm të një populli për tjetrin.
Pasaktësitë gjenden në njohuritë e një populli për një tjetër dhe veçanërisht në çështjet diplomatike dhe politike.
Mbi të gjitha, të dy palët kanë perceptime të ndryshme për sfidat dhe problemet me të cilat përballen marrëdhëniet dypalëshe.
Shqiptarët përqendrohen më shumë në përcaktimin e zonave detare midis dy vendeve, por edhe në çështjet që lidhen me “Tsamides”.
Problemi kryesor i grekëve në marrëdhëniet bilaterale ka të bëjë me nacionalizmin shqiptar.
Shumica e grekëve besojnë se të drejtat e pakicës greke po shkelen, për dallim nga shqiptarët që shumica besojnë se shteti shqiptar trajton mirë pakicën greke.
