Rreth katër milionë emigrantë në BE do të preken nga Brexit dhe disa janë më të prekshme se të tjerët. Të drejtat e tyre si qytetarë evropianë do të jenë në qendër të negociatave historike për tërheqjen e Britanisë nga Bashkimi Evropian.
Megjithatë, BE-ja dëshiron që të gjithë emigrantët të mbeten nën ligjin evropian dhe të mbrohen nga gjykatat evropiane edhe nëse jetojnë në vende jo-anëtare të BE. Por pala angleze është kundër kësaj, pasi kjo do të rezultojë që qytetarët evropianë në territorin britanik të kenë më shumë të drejta sesa qytetarët britanikë.
Në këtë kontekst, Financial Times numëron 13 kategori të njerëzve që rrezikojnë të humbasin të drejtat e tyre deri tani. Janë tre milionë europianë që jetojnë në Britani të Madhe dhe një milion britanikë që jetojnë në Evropë.
Një emigrant i cili jeton në Britani për më pak se pesë vjet
Kur një migrant gëzon të drejta të plota si rezident? Sipas ligjit të BE, kjo mund të ndodhë pas pesë vjetësh dhe përfshin më shumë se dy milionë emigrantë europianë në Britani. Por qindra mijëra migrantë mund të mos kenë të drejtë. Natyrisht kjo do të varet nga mënyra se si do të përcaktohet korniza e re kohore. Është vlerësuar se Britania do t’u lejojë atyre të mbeten rezidentit të përhershëm, por detajet e ndonjë marrëveshjeje do të luajnë një rol të madh.
Të afërmit e evropianëve
Kjo është një nga çështjet më të ndjeshme politike. Anëtarët e familjes emigrante, pavarësisht nga kombësia, tani mund të lëvizin lehtësisht në vendet ku jetojnë të afërmit e tyre evropianë. Rregullat janë më të rrepta për emigrantët jo-evropianë që jetojnë në Britani. Por edhe të afërmit e shtetasve britanikë po përballen me akuza monetare për viza, të ardhura minimale familjare dhe teste angleze. E gjithë kjo nuk vlen për të afërmit e emigrantëve evropianë. Zonja Mei ka kërkuar për një regjim më të ashpër për të gjithë.
Studentët që më pas bëhen punonjës
Problemi me studentët ngrihet sapo të mbarojë statusi i studentit. Në ditët e sotme, ata mund të punojnë deri në fund të studimeve të tyre, ose të regjistrohen për një kurs të ri me tarifa të ulëta të shkollimit.Pas Brexit mund të jenë të detyruar të largohen nga Britania për të aplikuar për punë siç është tani për studentët jo evropian. Mbretëria e Bashkuar e ka zgjidhur këtë duke u dhënë studentëve një status të veçantë duke u lejuar atyre të punojnë ligjërisht.
Emigrantët me dokumentacion jo të plotë
Një sfidë e madhe për tre milion europianët që jetojnë në MB është që të kenë dokumentet e nevojshme për të vërtetuar se kanë të drejtë të qendrojnë. Britania nuk ka një sistem me karta identiteti ( ID card) dhe një regjistër qendror. Aplikacionet për t’u bërë banor i përhershëm kanë të bëjnë me një sërë dokumentesh, siç janë informimi i taksave, pranimet e shërbimeve publike, sigurimet shëndetësore. Për shumë njerëz, të tillë si 300,000 emigrantë europianë të vetëpunësuar në Britani, mund të jetë e vështirë për t’i marrë ato. Por për disa kjo mund të jetë e pamundur. Disa emigrantë ekonomikisht joaktivë, si studentë apo pensionistë, e dinin se sigurimi privat ishte parakusht për qëndrim të përhershëm (shumica e tyre varen nga NHS, Sistemi Kombëtar i Shëndetit). BE-ja dëshiron garanci se Britania nuk do ta zbatojë me forcë ligjin nëpërmjet procedurave të komplikuara dhe me kohë burokratike.
Llojet e punonjësve
Ka shumë lloje puntorësh me profesione të ndryshme në BE dhe të gjithë nuk do të kenë të njëjtin trajtim pas Brexit. Për shembull, ka punëtorë të vendosur në Britani që paguajnë kontribute në shtetin nga ku vijnë. Këta janë punëtorë të përkohshëm të ligjshëm që ofrojnë shërbime dhe jo qytetarë që ushtrojnë të drejtën për të lëvizur lirshëm. Këto nuk mund të përfshihen në një marrëveshje të Brexit. Është vlerësuar se rreth 40,000 punëtorë të tillë jetojnë në Britani dhe një numër korrespondues i britanikëve në vende të tjera evropiane.
Njerëz në pension
Rregulloret e BE-së ndihmojnë pensionistët të lëvizin midis Shteteve Anëtare të BE-së ose të marrin pensionin e tyre nga ku ata gjenden. E njëjta vlen edhe për ata britanikë që jetojnë në vende të tjera të BE-së. Pas Brexit, objektet që ekzistojnë vlerësohen të ndryshojnë.
Bashkëshortët nga shtetet jo-anëtare të BE-së
Disa emigrantë jo-evropianë marrin të drejta banimi nga bashkëshortët e tyre evropianë ose ish-bashkëshortët. Por të gjithë mund të jenë të bllokuar në një regjim më të rreptë ku ata duhet të provojnë të ardhura minimale ose të njohin gjuhën Anglisht. Kjo mund të ndikojë tek qytetarët britanikë që jetojnë në Evropë dhe synojnë të kthehen në atdheun e tyre me burrin ose gruan e tyre pas Brexit.
Regjistrimi penalitetit
Jo-evropianët me një leje qëndrimi të veçantë në MB duhet të kalojnë një test personal të karakterit. Dënimet e fundit për shkelje të Kodit Penal edhe për kundërvajtje mund të çojnë në një vendim negativ lidhur me kthimin e titullit të rezidentit të përhershëm. Nëse Britania nuk bie dakord për të hequr testin, atëherë disa emigrantë europianë që jetojnë në vend mund të shohin se e kaluara e tyre do të bëhet pengesë për të qendruar në këtë vend.
Viktima dhe raste të tjera të veçanta
Pasiguria ligjore është karakteristikë e Brexit veçanërisht për ata që bien në kategorinë e rasteve të veçanta. Kjo përfshin prindërit jo evropianë fëmijët e të cilëve kanë pasaporta evropiane ose britanike, viktima të dhunës në familje, të cilët nuk mund të hyjnë në një numër dokumentesh nga ish burrat e tyre dhe viktimat e trafikimit të qënieve njerëzore ose personat që kanë probleme ligjore me punëdhënësit e tyre.
Të papunët
Ekzistojnë kushte të qarta nga legjislacioni evropian mbi punëkërkuesit dhe të papunët. Në varësi të rastit, e drejta për të qëndruar në vend është e kufizuar në tre ose gjashtë muaj. Aktualisht, rreth 100,000 evropianë të papunë jetojnë në Britani. Dhjetra mijëra njerëz të ngjashëm britanikë që jetojnë në Epirin e Vjetër. Me të dhënat e sotme, dëbimi i tyre është i rrallë edhe kur tejkalojnë afatin ligjor. Por kjo ka të ngjarë të ndryshojë menjëherë pas Brexit.
Fëmijët dhe fëmijët që s’kanë lindur ende
Çdo marrëveshje e Brexit mund të ndikojë nëse një adoleshent ka të drejtën e një zbritjeje tre ose dhjetë vjeçare mbi tarifat e shkollimit. Kjo gjithashtu mund të thotë se, kur një fëmijë i lindur nga emigrantë europianë në Britani do të ketë të drejta të ndryshme nga një fëmijë i lindur në vitin 2018.
Qytetarët e vendeve jo-anëtare të BE-së kanë privilegjet e një statusi të posaçëm në Mbretërinë e Bashkuar.
Anëtarët e Zonës Ekonomike Evropiane, Norvegjia, Zvicra dhe Lihtenshtajni duhet të negociojnë veçmas me qytetarët e tyre që jetojnë në Britani. Zvicra ka lidhur gjithashtu marrëveshje të ngjashme me BE të cilat do të duhet të rinegociojnë.
/focus news.al/
