Planeti është në një “rrugë vetëshkatërruese”
Nga viti 2030 e tutje, njerëzimi pritet të përballet me më shumë se një fatkeqësi të madhe natyrore në ditë pasi planeti hyn në një “rrugë vetë-shkatërruese” ndërsa planeti ngrohet, paralajmëruan Kombet e Bashkuara të martën.
Në dy dekadat e fundit, 350 deri në 500 fatkeqësi natyrore mesatare deri në të mëdha janë regjistruar çdo vit, por qeveritë shpesh e nënvlerësojnë ndikimin në jetën dhe jetesën e njerëzve, sipas raportit dyvjeçar të OKB-së për fatkeqësitë natyrore.
Deri në vitin 2030, numri pritet të arrijë në 560 fatkeqësi natyrore në vit.
“Ngritja e alarmit duke thënë të vërtetën nuk është vetëm e nevojshme, por edhe kritike,” tha Mami Mizutori, kreu i Zyrës së OKB-së për Reduktimin e Rrezikut të Fatkeqësive (UNDRR), e cila publikoi Raportin e Vlerësimit Global 2022.
“Të dhënat shkencore janë të qarta. Është më pak e kushtueshme për të ndërmarrë veprime përpara se të godasë një fatkeqësi natyrore sesa të presësh derisa të ndodhë fatkeqësia dhe të ndërmarrësh veprime më pas”, tha ai për Fondacionin Thomson Reuters.
Paneli Ndërqeveritar i OKB-së për Ndryshimet Klimatike (IPCC) paralajmëroi këtë vit se efektet e ndryshimeve klimatike – nga valët e të nxehtit dhe thatësirat deri te përmbytjet – do të bëhen më të shpeshta dhe më intensive.
Raporti i ri i UNDRR thotë se fatkeqësitë natyrore gjithnjë e më të shpeshta dhe të rënda kanë vrarë ose prekur më shumë njerëz në pesë vitet e fundit sesa pesë vjet më parë dhe mund të shtyjnë 100 milionë njerëz të tjerë në varfëri deri në vitin 2030.
Raporti mbulon lloje të ndryshme të fatkeqësive të shkaktuara nga rreziqet natyrore nga përmbytjet, thatësirat dhe stuhitë deri te tërmetet dhe epidemitë.
“Komuniteti ndërkombëtar duhet të bëjë më shumë për të integruar rrezikun e fatkeqësive natyrore në mënyrën se si jetojmë, ndërtojmë dhe investojmë, gjë që po e vendos njerëzimin në rrugën e vetëshkatërrimit,” tha në një deklaratë zëvendëssekretarja e përgjithshme e OKB-së, Anima Mohamed.
Kosto astronomike
Fatkeqësitë natyrore kanë kushtuar mesatarisht rreth 170 miliardë dollarë çdo vit gjatë dekadës së fundit, sipas raportit, me vendet në zhvillim dhe banorët e tyre më të varfër të prekur në mënyrë disproporcionale.
Këto vende tashmë humbasin mesatarisht 1% të PBB-së së tyre nga fatkeqësitë natyrore – dhjetë herë më shumë se vendet me të ardhura të larta, thekson raporti.
Vendet në rajonin e Azi-Paqësorit janë goditur më rëndë, me një rënie prej 1.6% të PBB-së vjetore, vë në dukje raporti i publikuar përpara forumit botëror mbi fatkeqësitë natyrore, i planifikuar të mbahet muajin e ardhshëm në Bali.
Në Filipine, për shembull, miliona njerëz janë ende duke u rikuperuar nga efektet e tajfunit Rai, i cili goditi vendin në dhjetor, duke lënë 300 të vdekur dhe qindra mijëra të zhvendosur së bashku me rreth 500 milionë dollarë dëme.
Për të ndihmuar grupet më të cenueshme, politikanët dhe vendimmarrësit duhet të angazhohen për politika më ambicioze klimatike dhe për të përshpejtuar kalimin drejt energjisë së gjelbër, thotë Mary Joy Gonzalez nga organizata e ndihmës CARE në Filipine.
“Ata që janë më të rrezikuar nga ngjarjet ekstreme klimatike dhe rreziqet natyrore janë ata që jetojnë në komunitete të varfra urbane, zona rurale të margjinalizuara dhe zona të izoluara”, shtoi ai.
Nga ana e tij, Maarten van Aalst, drejtor i Qendrës Klimatike të Kryqit të Kuq dhe Gjysmëhënës së Kuqe, thotë se vendet duhet të ndalojnë “trajtimin e çdo krize si një surprizë më vete” dhe në vend të kësaj të investojnë në ndërtimin e sistemeve që mund të ndihmojnë njerëzit të përballen me kërcënimet klimatike.
“Për fat të keq, ata që janë më të prekur kanë më pak burime për të menaxhuar rreziqet në rritje. Për të reduktuar realisht rrezikun, duhet të reduktojmë edhe pabarazitë”, shpjegon ai.
Me shumë vende në zhvillim që ende po luftojnë për të përballuar ndikimin ekonomik të pandemisë – përveç borxhit në rritje dhe inflacionit – Mizutori bëri thirrje për më shumë ndihmë ndërkombëtare. “Këto vende kanë nevojë për më shumë mbështetje ndërkombëtare për t’u mundësuar atyre të kenë përparësi parandalimin e shumë rreziqeve dhe të ndërtojnë elasticitet,” përfundoi ai.
