ELIAMEP dhe Fondacioni për Shoqërinë e Hapur të Shqipërisë (OSFA) kanë prezantuar më 29 qershor 2021, një studim prej 8 faqesh të titulluar “Marrëdhëniet midis Shqipërisë dhe Greqisë”.
Autorët e studimit janë: Ioannis Armakolas, Asistent Profesor në Universitetin e Maqedonisë dhe Drejtues i Programit të Evropës Juglindore të ELIAMEP. Giorgos Siakas, Drejtor për Hulumtime në Njësinë për Hulumtim të Opinionit Publik të Universitetit të Maqedonisë. Alketa Berzani, analiste në kompaninë e kërkimit të opinionit publik Datacentrum me qendër në Tiranë.
Sondazhet dokumentojnë distancën e madhe që kanë kaluar dy vendet dhe dy shoqëritë në drejtim të mirëkuptimit të ndërsjellë dhe përmirësimit të marrëdhënieve. Gjetjet tregojnë se ka një klimë besimi që po ndërtohet gradualisht, me hapa të ngadaltë por të qëndrueshëm. Disa çështje që në të kaluarën ndanin dy shoqëritë (siç është çështja e emigrantëve shqiptarë në Greqi) nuk janë më problem, por mundësi dhe urë lidhëse mes dy popujve. Në mënyrë të ngjashme, minoriteti grek është një lidhje lidhëse midis dy shoqërive.
Por ka shumë probleme që mbeten të pazgjidhura apo sfida të mundshme, si në planin politik ashtu edhe në atë social. Lidershipet politike të dy vendeve duhet të marrin mesazhet e këtyre sondazheve dhe të hartojnë politika dhe iniciativa për të përmirësuar më tej klimën dhe marrëdhëniet.
Cilat janë marrëdhëniet midis Greqisë dhe Shqipërisë sot?
Greqia: Dy nga tre të anketuar (31.5¨%) në Greqi deklarojnë se marrëdhëniet dypalëshe janë të mira, ndërsa 48% i konsiderojnë ato as të mira as të këqija. Vetëm 16% i konsiderojnë marrëdhëniet si të këqija.
Shqipëria: Shumica e të anketuarve (45%) i konsiderojnë marrëdhëniet dypalëshe si të mira, ndërsa 12% i konsiderojnë ato shumë të mira. Në masën 36%, qytetarët nuk i vlerësojnë as të mirë e as të keq. Vetëm 5% i konsiderojnë ato të këqija.
A e ndihmoi Greqia Shqipërinë në 20 vitet e fundit? Çfarë mendojnë shqiptarët dhe qytetarët grekë:
Greqia: Pothuajse 9 nga 10 të anketuar besojnë se Greqia e ka ndihmuar Shqipërinë në 20 vitet e fundit, me 9% që besojnë të kundërtën.
Shqipëria: Shumica e të anketuarve (85%) besojnë se Greqia e ka ndihmuar Shqipërinë në 20 vitet e fundit, ndërsa 13% besojnë të kundërtën.
Si i shohin qytetarët grekë dhe shqiptarë marrëdhëniet ekonomike të dy vendeve?
. Greqia: Shumica e të anketuarve (41.5%) besojnë se Shqipëria ka përfituar më shumë se Greqia, ndërsa 34% e të anketuarve besojnë se kanë përfituar të dyja vendet. Në një përqindje prej 15% të të anketuarve vlerësojnë se vetëm Shqipëria ka përfituar.
. Shqipëria: Shumica e të anketuarve (49%) konsiderojnë se të dyja vendet kanë përfituar, ndërsa 39% besojnë se Greqia ka përfituar më shumë. 9% besojnë se Shqipëria ka përfituar më shumë, ndërsa 3% besojnë se ka përfituar vetëm Greqia.
A ka njohuri të mjaftueshme për një popull për një tjetër?
Shembulli I: A e dinë dy popujt që Shqipëria ka mbështetjen e qeverisë greke në perspektivën e saj evropiane?
. Greqia: Shumica (63%) e qytetarëve besojnë saktë se Greqia e mbështet Shqipërinë në këtë çështje, ndërsa 18% besojnë gabimisht të kundërtën.
. Shqipëria: Shumica e qytetarëve të anketuar (66%) e dinë saktë se qeveria greke e mbështet vërtet Shqipërinë për këtë çështje, ndërsa një përqindje prej 28% gabimisht besojnë se nuk është kështu.
Shembulli II: A e dinë dy popujt që historikisht grekët dhe shqiptarët nuk kanë luftuar njëri-tjetrin?
. Greqia: Shumica e të anketuarve (73.5%) besojnë gabimisht se dy kombet kanë qenë në luftë, ndërsa vetëm 20% kanë njohuri të sakta për këtë çështje.
Shqipëria: Shumica e të anketuarve (58%) gjithashtu besojnë gabimisht se dy popujt kanë qenë në luftë me njëri-tjetrin, ndërsa 34% kanë njohuri të sakta për këtë çështje.
Çfarë mendon opinioni publik në të dyja vendet për emigrantët shqiptarë në Greqi?
. Greqia: Shumica e të anketuarve (54%) besojnë se marrëdhëniet mes emigrantëve grekë dhe shqiptarë janë të mira, ndërsa për 37% as të mira e as të këqija. Vetëm 7% i konsiderojnë të këqija.
. Shqipëria: Shumica e të anketuarve (57%) konsiderojnë se marrëdhëniet midis emigrantëve grekë dhe shqiptarë janë të mira, ndërsa për 34% as të mira e as të këqija. Vetëm 7% i konsiderojnë të këqija.
A janë emigrantët shqiptarë një “kërcënim” për Greqinë?
. Greqia: Shumica e të anketuarve (74%) nuk mendojnë se emigrantët shqiptarë janë kërcënim për Greqinë, por një përqindje prej rreth 24% mendojnë se janë.
Shqipëria: Pothuajse të gjithë të anketuarit (97%) nuk i konsiderojnë emigrantët shqiptarë si kërcënim për Greqinë.
A janë integruar plotësisht në shoqërinë greke fëmijët e emigrantëve shqiptarë të rritur në Greqi?
Greqia: Shumica e të anketuarve, 84%, janë dakord se janë integruar, ndërsa një përqindje prej 14% nuk pajtohen.
Shqipëria: Shumica e të anketuarve me një përqindje prej 79% konsiderojnë se janë integruar, ndërsa 19% nuk janë dakord.
Si i përshkruajnë të anketuarit qytetarët e palës tjetër?
Greqia: Për shumicën e grekëve, shqiptarët janë “punëtorë të palodhur” dhe “njerëz të familjes”. Ata gjithashtu nuk i shohin ato si një “kërcënim për kulturën e tyre”. Por shumica nuk i shohin ata si ‘të ndershëm’, ‘të besueshëm/të besueshëm’ ose ‘Njerëz të sjellshëm dhe të ngrohtë’. Në të njëjtën kohë ka rënë ndjeshëm përqindja e atyre që i shohin shqiptarët si njerëz të “prekur ndaj ilegalitetit” apo në “gjendje të keqe ekonomike”.
Shqipëria: të anketuarit shqiptarë gjithashtu i shohin grekët shqiptarë si “punëtorë të palodhur” dhe “njerëz të familjes”.
Ata gjithashtu nuk i shohin ato si një “kërcënim për kulturën e tyre”. Por shumica gjithashtu nuk i shohin ata si ‘të ndershëm’, ‘të besueshëm/të besueshëm’ ose ‘Njerëz të sjellshëm dhe të ngrohtë’.
Për cilat çështje bien dakord pikëpamjet e opinionit publik në të dy vendet?
. Të dy popujt bien dakord se marrëdhëniet dypalëshe janë përmirësuar në krahasim me vitet e mëparshme.
. Dy popujt nuk e shohin njëri-tjetrin si “kërcënim”.
. Të dy popujt njohin ndihmën e Greqisë për Shqipërinë në dekadat e fundit.
. Dy popujt e shohin minoritetin grek në Shqipëri dhe emigrantët shqiptarë në Greqi si urë lidhëse mes dy shoqërive.
. Shqiptarët kanë një pikëpamje pozitive për minoritetin grek në Shqipëri dhe se marrëdhëniet mes shqiptarëve dhe grekëve janë të mira.
. Migrimi i shqiptarëve në Greqi nuk duket të konsiderohet më problem. Të dy popujt bien dakord që fëmijët e emigrantëve shqiptarë janë plotësisht të integruar në shoqërinë greke.
. Në të njëjtën kohë, qëndrimet negative në nivel personal në përgjithësi midis grekëve dhe shqiptarëve janë ulur në masë të madhe.
. Për më tepër, të dy popujt njohin disa karakteristika veçanërisht pozitive tek njerëzit fqinjë përkatës.
Cilat çështje kanë nevojë për më shumë studim dhe vëmendje më të përgjithshme dhe veprim politik?
. Dy popujt kanë dallime domethënëse në mënyrën se si i perceptojnë marrëdhëniet ndërkombëtare dhe BE. Shqiptarët janë dukshëm më pozitivë ndaj bashkëpunimit ndërkombëtar dhe më pro-evropianë se grekët.
Dy popujt vazhdojnë ta shohin njëri-tjetrin negativisht dhe stereotipisht për disa çështje, ndërkohë që ka perceptime negative që ndikojnë në imazhin e përgjithshëm të njërit popull për tjetrin.
. Konstatohen pasaktësi në lidhje me njohuritë e një populli për një tjetër dhe veçanërisht në çështjet diplomatike dhe politike.
. Të dy palët, në fund të fundit, kanë perceptime të ndryshme për sfidat dhe problemet me të cilat përballen marrëdhëniet dypalëshe.
. Shqiptarët fokusohen më shumë në çështjen e demarkacionit të zonave detare mes dy vendeve, por edhe në çështjet që kanë të bëjnë me “tsamin”.
. Problemi kryesor i grekëve në marrëdhëniet dypalëshe ka të bëjë me nacionalizmin shqiptar.
. Shumica e grekëve besojnë se të drejtat e minoritetit grek po shkelen, në ndryshim nga shqiptarët, të cilët në pjesën më të madhe besojnë se shteti shqiptar e trajton mirë minoritetin grek.
